Vandaag, meteen na het paasoctaaf, vieren wij met de zusters het titelfeest van het H. Graf. Dat is na Pasen ook de eerste mogelijkheid om dit feest te vieren, want het Paasoctaaf staat zo hoog in rang dat daarvóór alles wijkt. Behalve dan een uitvaart. Toch bestaat er ook een nauwe band tussen dit titelfeest van de Orde van het H. Graf en het Paasfeest dat wij onlangs vierden, of beter gezegd de hele afgelopen week vierden, ja zelfs vijftig dagen lang gaan vieren. Pasen heeft immers alles met het H. Graf te maken: daar is het allemaal gebeurd, daar is Jezus niet alleen na zijn lijden en kruis begraven, maar ook verrezen. Dat daar, in dat H. Graf iets bijzonders gebeurd is, dat is ontegenzeglijk: de vrouwen die op paasmorgen het graf bezochten zagen dat de steen die het graf afsloot was weggerold en dat het graf leeg was. Dat ze niet meteen aan verrijzenis dachten, iets waar Jezus meer dan eens op gezinspeeld had, dat mag voor hen pleiten. Het eerste wat als verklaring voor het lege graf bij hen opkwam was dat men Jezus’ lichaam had weggehaald, in het midden latend wie dat gedaan zou kunnen hebben. Pas toen Jezus zelf hen levend en wel verscheen werd het duidelijk dat Hij inderdaad verrezen is, een nieuwe bestaanswijze was binnengetreden.
Daar in het H. Graf is het gebeurd. Daarom ook dat die plek altijd in ere is gehouden, dat er al in de vierde eeuw door niemand minder dan keizer Constantijn en zijn moeder keizer Helena een kerk overheen werd gebouwd. Aan die eerbiedwaardige plek dankt H. Graforde ook haar naam, omdat de orde teruggaat op het kapittel dat tijdens de kruistochten door Godfried van Bouillon aan die kerk verbonden werd (1099). De naam van het H. Graf klinkt ook in de oude Nederlandse naam van de orde, die van de Sepulcrijnen of Sepulcrinessen, afgeleid van het Latijnse woord voor graf: sepulchrum. Het H. Graf is niet alleen een bijzondere plek in deze wereld, een plek, die mensen die Jeruzalem bezoeken, eigenlijk niet over kunnen of mogen slaan. Het H. Graf neemt echter ook – hoe kan het ook anders – een bijzonder plek in binnen het geheel van de Orde waarvan wij vandaag het titelfeest vieren. Meer dan wachters bij het H. Graf of bewakers van het H. Graf willen de leden van deze Orde getuigen van de verrijzenis zijn, zoals indertijd de vrouwen die als eersten het graf bezochten en ook als eersten Jezus als de Verrezene mochten ontmoeten. Daarom is en blijft het toch een bijzondere speling van het lot dat alleen de vrouwelijke tak van Orde heeft overleefd. In onze streken gingen de mannelijke kloosters ten gevolge van de Reformatie en Franse overheersing ten onder, terwijl in Polen de laatste kanunnik van H. Graf in 1874 overleed. Vrouwen, niet alleen de eersten bij het H. Graf, maar blijkbaar ook de laatsten, althans wat de reguliere Orde van het H. Graf betreft. Er bestaat ook nog zoiets als de seculiere tak, de Ridderorde, maar dat is een ander verhaal.
Wij zijn in ieder geval blij hier in St. Odiliënberg sinds 1888 de zusters van het H. Graf te mogen herbergen, de zusters die in het verleden met name in het onderwijs hun sporen hebben verdiend, maar tegenwoordig meer op achtergrond actief zijn, hun eigen specifieke bijdrage leveren aan viering van de eredienst in de basiliek, maar vooral ook in stilte, luisterend en biddend, veel voor mensen doen en betekenen. En zo komen we weer bij dat H. Graf uit, de plek waar het allemaal begon, een plek die als geen ander uitnodigt tot rust en bezinning, juist omdat ze indertijd leeg werd bevonden. Daar in dat lege Graf ligt niet alleen de oorsprong van de Orde van het H. Graf, maar ook van heel ons geloof. “Want als Christus niet is verrezen, is onze prediking zonder inhoud en Uw geloof eveneens …Indien wij enkel voor dit leven onze hoop op Christus hebben gevestigd, zijn wij de beklagenswaardigste van alle mensen. Maar zo is het niet! Christus is opgestaan uit de doden, als eersteling van hen die ontslapen zijn” (1 Kor.15,14.19-20). Dat is de hoop die ons doet leven; dat is de hoop die wij hier en nu weer mogen vieren, in Woord en Sacrament.
