Wolfgang Amadeus Mozart - Kirchensonate in Es-Dur KV 67 (41h) Ook dit stuk wordt aanstaande zondag op ons concert in de Basiliek gespeeld! - filmpje

zie 

Uitnodiging eerste concert op de Kerkberg van het Consortium Basilicale in de Basiliek Sint Odiliënberg op 3 april om 16.00 uur met programma en muzikaal voorproefje (link)

Gebedsintenties Kerkberg Gebedsgroep maart 2022 -42

 

U kunt Uw gebedsintenties opgeven per e- mail (gebedsgroep@kerkberg.nl), per post, telefonisch, per ijlbode, of hoe dan ook. Wij bidden graag voor Uw gebedsintenties en zorgen desgewenst voor het opsteken van Uw  kaarsen in de Basiliek!

Wij bidden namens de gemeenschap voor de gemeenschap tot eer van God en heil van mensen!

Wij vragen daarbij de voorspraak van de HH. Wiro, Plechelmus en Otgerus, de H. Odilia en de H. Maria Magdalena, op wiens voorspraak vanaf de zevende eeuw op deze Berg gebeden is door vele monniken, kanunniken, diocesane priesters, kanunnikessen en andere gelovigen. Hartelijk dank voor Uw bereidheid met ons mee te bidden! (*kaarsintentie)

Wij bidden:

dat een medische onderzoek goed mag verlopen

om een geslaagd project in Oostenrijk en een behouden thuiskomst!

om zegen over twee collega's die het moeilijk hebben

om zegen over een beroepstoets

voor het welslagen van een operatie

voor alle mensen met angsten en depressies en goede hulp voor hen

dat er spoedig een staakt het vuren mag komen in Oekraine 

voor allen die lijden onder post-abortus ervaringen

om vrede

voor de bevolking van Mariupol

uit dankbaarheid wegens gebedsverhoring

voor een voorspoedige herstel van een zieke vriend van het klooster

uit dankbaarheid bij een geslaagde sollicitatie

om zegen over de bevolking van Rusland

voor alle kinderen overal ter wereld, dat zij na de pandemie weer gewoon vrij en  blij kunnen leven

voor alle soldaten die zijn gesneuveld in de oorlog en hun dierbaren die vaak nog van niets weten

om vrede in Oekraïne
voor alle slachtoffers in Oekraïne

tot zekere intentie H*
voor een nichtje dat in verwachting is en het kindje*
voor de slachtoffers van de oorlog in Oekraïne en hun nabestaanden*
om wijsheid voor de regeringsleiders bij hun vredesbesprekingen*
tot zekere intentie E*
voor degenen die in Rusland zijn opgepakt omdat zij tegen oorlog demonstreerden*
om roepingen voor de Priorij Thabor*
op voorspraak van de H. Maria Magdalena voor alle vrouwen die het moeilijk hebben
om zegen over alle 700.000 kinderen uit Oekraïne die instromen op de Poolse scholen en daar liefdevol worden opgenomen en hun dierbaren

om zegen over de verdere behandeling van een zeer ernstige zieke

voor  de zielenrust van een vriend van het klooster die op 60-jarige leeftijd plotseling is overleden- bij wie de operatie meer dan een jaar is uitgesteld, en  troost voor zijn dierbaren*

uit dankbaarheid dat alle zusters goed door de coronabesmetting zijn gekomen

voor de bewoners van Mariupol, Kiev en zoveel andere plaatsen in Oekraïne 

dat er zo spoedig mogelijk om te beginnen een bestand komt in Oekraïne

voor het slachtoffer van een dodelijk ongeluk in ons dorp gisteren

voor de slachtoffers van de misdadige actie te Strépy-Bracquegnies

voor de slachtoffers van de vliegramp in China

voor alle vluchtelingen

voor een terminaal zieke, jonge vrouw

voor alle mensen die op de vlucht zijn naar veiligheid

om zegen voor alle kinderen in oorlogsomstandigheden

voor de slachtoffers van de overstromingen in Australië
om vrede in Oekraïne
voor alle slachtoffers in Oekraine

voor een hoogbejaarde, praktisch blinde vrouw, die thuis laaghartig is overvallen en heel erg ontdaan is

voor alle vrijwilligers die zich inzetten voor de vluchtelingen uit Oekraïne en die inmiddels heel, heel moe zijn en voor een vrijwilliger (C) in het heel bijzonder*
voor alle slachtoffers (mannen, vrouwen en kinderen) van bombardementen in Oekraïne en hun dierbaren
voor alle mensen die op de vlucht zijn naar veiligheid
voor de volkeren van Rusland en Oekraïne
om spoedig en algehele genezing van besmetting met corona-virus
dat ik nog een aantal jaren mag leven*

voor de slachtoffers van een verkeersongeval van Zuid-Afrika en hun dierbaren

dat mensen beseffen dat ieder jaat opnieuw het aandachtig vieren van de Veertigdagentijd een kans is om dichterbij God en dichter bij de kern van zichzelf te komen

voor de zielenrust van een man die bij het carnaval in Horst om het leven is gekomen en om troost voor zijn dierbaren

voor een aanstaande moeder en haar kind

voor alle kinderen, dat ze naar Gods bedoeling veilig mogen opgroeien in liefde en geluk 

dat we het begin van de Vastentijd aangrijpen om ruimte te maken voor God, onze naasten en de beschouwing van ons zelfbeeld

om duurzame, rechtvaardige vrede

dat we samen, in deze vastentijd, mogen optrekken naar het mysterie van ons geloof
voor de slachtoffers van de oorlog in Oekraine en hun nabestaanden*
om wijsheid bij de regeringsleiders bij hun vredesbesprekingen*
om roepingen voor de Priorij Thabor*
tot zekere intentie*
voor een nichtje die in verwachting is en voor het kindje*
voor mijzelf en tot zekere intentie*
uit dankbaarheid voor de behouden aankomst van de carmelitessen uit Oekraïne in Slovakije en dat ze spoedig mogen terugkeren in een vrij land
om zegen, geluk, vrede, rust, veiligheid en vrijheid voor alle mensen en bijzonder in Oekraïne
om zegen over een sollicitatie
voor een overleden moeder
voor allen die dezer zagen in Oekraïne om het leven komen door geweldom vrede en rust in Oekraïne*
voor de inwoners van Kiev*
voor het volk van Oekraïne*
voor de zielerust van broeder Toon van Bergen en om troost voor zijn dierbaren onder wie de Broeders van Liefde

om vrede en rust in Oekraïne
voor de inwoners van Kiev
voor het volk van Oekraïne
dat de pijn mindert
voor een jarige hoogbejaarde, zuster en haar zieke zus/medezuster

om vrede

om zegen, geluk, vrede, rust, veiligheid en vrijheid voor alle mensen en bijzonder in Oekraïne

voor de zielerust van Pastoor Ed van Delden en troost voor zijn dierbaren

dat een psychisch zeer zieke broer een zo goed mogelijk leven mag hebben en dat het zijn zus gegeven wordt zijn situatie zoals die nu eenmaal is, in liefde te aanvaarden en niets te verwachten

voor de zielerust van onze zuster M. Reinhilde

voor onze zieke bisschop

voor de zielerust van John Verkooyen en troost en steun voor zijn dierbaren

voor een bevriende pastoor in het bisdom Haarlem

voor en bevriende priester in Bergamo (Italië)
Om inzicht in levensroeping 

de levende en overleden kanunnikessen van het H. Graf
voor vervolgde christenen overal ter wereld

Dat de Notre Dame zo spoedig mogelijk weer een levende ontmoetingsplaats met God in de wereld mag zijn
voor Mgr. Camillo Sarko, zijn parochie van de H. Petrus Claver en zijn parochianen in Ghana
Om zegen over twee hoogbejaarde zusters-zussen, van wie er een op sterven ligt
Om een donornier
Om degelijke postulanten voor ons klooster
Om verhoring van de gebedsintenties van de Gebedsgroep van de Kapel In't Zand
om zegen over de mensen in het dorp en de andere dorpen van Roerdalen en voor al hun noden
Voor onze burgemeester
voor vervolgde christenen overal ter wereld

Voor degenen die onvoorbereid sterven
Voor onze deken

Voor onze bisschop

dat wij vanuit onze positie al het mogelijke doen om de wereld te her-evangeliseren

voor de families van de zuster

om zegen over de weldoeners en andere vrienden van het klooster

Lectio divina lingua latina Liturgia Horarum Hebdomadæ IV Quadragesimæ feria IV Misericordia Domini erga pænitentes. De barmhartigheid van de Heer jegens de boetvaardigen.

Ad Officium lectionis

Lectio altera

Ex Epístolis sancti Máximi Confessóris abbátis

(Epist. 11: PG 91, 454-455)

Misericordia Domini erga pænitentes

Veritátis præcónes ac qui divínæ grátiæ minístri exstitére, quotquot a princípio ad nos usque suis quisque tempóribus salutárem nobis Dei voluntátem explicuére, nihil Deo sic carum sicque amóri hábitum aiunt, quam quod hómines ex vera pæniténtia ad ipsum convertántur.

Idque reliquórum máxime divínius ut osténderet, divínum Dei ac Patris Verbum (quinímmo, primum illud solúmque infinítæ bonitátis insígne), nulla verbórum vi explicábili demissiónis modo, inque rem nostram inclinatiónis, nobíscum per carnem versári dignátum est; illa tum operátum, tum passum ac locútum, quibus decébat nos, cum inimíci ac hostes essémus, Deo et Patri reconciliári; ac qui extránei a beáta vita facti erámus, ad eam rursus revocári.

Non solum enim miraculórum vi morbos nostros sanávit; nostrarúmque passiónum infirmitátibus suscéptis, ac mortis supplício, velut ipse obnóxius esset, qui ab omni immúnis culpa erat, nostro réddito débito, a multis nos atque treméndis delíctis liberávit, verum étiam multíplici doctrína, ut pares ei efficiámur propensióris humanitátis hábitu, perfectáque aliórum in álios caritáte, consílium dedit.

Idcírco clamábat: Non veni vocáre iustos, sed peccatóres ad pæniténtiam. Et: Non opus est valéntibus médico, sed male habéntibus. Item, venísse ad quæréndam ovem quæ períerat. Prætérea, missum se esse ad oves quæ períerant domus Israel. Item, per drachmæ parábolam, venísse se ad recuperándam imáginem, quæ vitiórum fetidíssimo stércore óbruta erat, paulo obscúrius significávit. Et: Amen dico vobis, gáudium est in cælo super uno peccatóre pæniténtiam agénte.

Ad hæc, eum, qui in latrónes incíderat, omníque induménto nudátus, atque ex plagis semivívus relíctus fúerat, vino et óleo alligaturísque refocillávit; inque iuméntum suum impósitum, in stábulo curándum depónit; erogatísque quæ ad curam illíus suffícerent, étiam si quid supererogátum esset, datúrum se redeúndo promísit.

Idcírco étiam reverténti fílio pródigo inclinátum patrem óptimum ait, amplexúmque per pæniténtiam ad se redeúntem, patérnæ rursus glóriæ decóre perornásse, nec eórum, quæ prius commíserat, ei quidquam exprobrásse.

Eam ob rem, ovículam quæ ex divíno centenário recésserat, in móntibus ac cóllibus errántem invéntam, non impéllens ac minans, nec labóre confíciens ad caulam redúxit; sed úmeris ipse suis impósitam, reliquárum gregi incólumem miseránter réddidit.

Idcírco clamávit: Veníte ad me, omnes qui laborátis, et corde oneráti estis, et ego refíciam vos. Et: Tóllite iugum meum super vos; nempe iugum vocans mandáta, sive vitam evangélicis ratiónibus institútam: onus vero, quod pæniténtia grave habére vidétur paulóque moléstius: Iugum enim meum, inquit, suáve est, et onus meum leve.

Rursúsque divínam iustítiam ac bonitátem docens, iubet, dicens: Estóte sancti, estóte perfécti, estóte misericórdes, sicut Pater vester cæléstis. Et: Dimíttite, et dimittétur vobis. Et: Quæcúmque vultis ut fáciant vobis hómines, simíliter et vos fácite eis.

Tweede lezing

Uit de Brieven van de H. Maximus, belijder en abt

De barmhartigheid van de Heer jegens de boetvaardigen

Alle predikers van de waarheid en bedienaren van God genade, die er vanaf het begin tot nu toe geweest zijn en in hun eigen tijd ons de heilzame wil Gods hebben verklaard, zeggen dat er niets is, dat God zó dierbaar en welgevallig is als dat de mensen uit ware boetvaardigheid zich tot Hem bekeren.

En om te tonen, dat dat het meest verhevene is van alles wat er bestaat, heeft het goddelijk Woord van de Vader (ja, als eerste en enige teken van de oneindige goedheid) zich verwaardigd met ons in menselijke gedaante om te gaan op een wijze van zelfvernedering en neerbuiging naar ons, die met geen woorden is te beschrijven; toen heeft Hij dát gedaan, dát geleden en gepreekt, waardoor Hij ons, toen wij zijn vijanden waren, met God de Vader moest verzoenen; om ons, die van het gelukzalige leven waren buitengesloten, daarheen terug te voeren.

Want niet alleen heeft Hij onze kwalen genezen door de kracht van zijn wonderen; Hij nam ook de zwakheden op zich van onze hartstochten, en door zijn doodstraf, - alsof Hij zelf schuldig was, die vrij was van alle schuld , - betaalde Hij onze schuld en bevrijdde ons van vele vreselijke misdaden; ja, zelfs heeft hij ons ook op velerlei wijze raad gegeven, zodat wij aan Hem gelijk konden worden door meer toegewijde menslievendheid en volmaakte liefde voor elkaar.

Daarom riep Hij uit: Ik ben niet gekomen om de rechtvaardigen, maar om de zondaars te roepen tot boetvaardigheid. En: Niet de gezonden hebben een geneesheer nodig maar de zieken. Eveneens was Hij gekomen

Eveneens was Hij gekomen om het schaap te zoeken, dat verloren was. Daarom was hij gezonden naar de verloren schapen van het huis van Israël. Hij was gekomen om het beeld te herstellen, dat met het walgelijke vuil van de ondeugden was overdekt; dit duidde Hij wat meer verborgen aan door de parabel van de drachme. En: voorwaar, Ik zeg u, er is vreugde in de hemel over een zondaar. Die tot inkeer komt.

En verder: hem, die in handen van rovers was gevallen, van zijn kleren werd beroofd en door zijn wonden halfdood was achtergelaten, deed hij weer opleven met wijn en olie en door zijn wonden te verbinden; hij legde hem op zijn lastdier en bracht hem naar een herberg om hem daar te laten verzorgen; hij betaalde wat daarvoor nodig was en beloofde op zijn terugweg te zullen aanvullen wat er nog meer aan kosten zou bij komen.

In diezelfde geest sprak Hij over die allerbeste vader, die zich over zijn verloren zoon bij diens terugkeer heen boog, en omhelsde, omdat hij met berouw tot hem terugkeerde, herstelde hem weer in de eervolle welstand van zijn vader, terwijl hij hem geen enkel verwijt deed over hetgeen hij vroeger had misdaan.

Toen dan ook het schaapje, dat zich van het goddelijk honderdtal had verwijderd, en op de bergen en heuvels rondzwierf, gevonden werd, dreef de herder hem niet met geweld en dreigementen noch met veel moeite naar de schaapstal terug, maar legde hij het op zijn schouders en bracht het vol medelijden ongedeerd terug naar de kudde van de achtergeblevenen.

Daarom riep Hij ook uit: komt tot Mij, allen die belast en beladen zijt van hart, en Ik zal u verkwikken. En: Neem mijn juk op u; met dit juk de geboden bedoelend ofwel het leven volgens de evangelische voorschriften; en over de last die door de boetedoening zwaar schijnt te zijn en meer lastiger, zegt Hij: Mijn juk is zacht en mijn last is licht.

En op een andere plaats houdt Hij ons de goddelijke gerechtigheid en goedheid voor ogen, en zegt bevelend: Weest heilig, weest volmaakt, weest barmhartig, zoals uw hemelse Vader. En: Vergeeft en u zal vergeven worden. En: Al wat ge wilt, dat de mensen doen, doet dat ook evenzo aan hen.

Noveen­ge­bed om Bescher­ming tij­dens de Oekraïne-oorlog Uitgave Bisdom Haarlem

Het is een goede gewoonte om in tij­den van crisis een Noveen te bid­den. Speciaal in deze tijd van crisis in de Oekraïne heeft Mgr. Hendriks een Noveen­ge­bed tot Onze Lieve Vrouw ter Nood opge­steld.

O goede Moeder, Onze Lieve Vrouw ter Nood,

Wij geloven in uw zorg, in uw medeleven

en uw voor­spraak bij Jezus uw Zoon.

Daarom komen wij vol ver­trouwen tot u

en wij vragen door U aan de Heer:

Bevrijd Oekraïne, Rusland en heel de wereld van oorlogs­ge­weld.

Breng vrede en ver­ge­vings­ge­zind­heid

in de harten van alle volken.

Sta alle mensen bij die lij­den onder de gevolgen van deze crisis.

Geef wijs­heid aan onze be­stuur­ders.

Bevrijd ons van onrust en angst, verlicht ons in pijn en verdriet.

Geef ons hoop waar wij het niet meer zien zitten,

geef ons kracht als wij er niet tegenop kunnen,

geef ons licht waar het donker is.

Maria, bescherm ons en onze dier­ba­ren,

geef ons overgave aan de wil van de Vader

en leid ons veilig naar Jezus, uw Zoon.

Amen

Imprimatur: Haar­lem, 2 maart 2022 +Johannes Hendriks

What is Laetare Sunday?

Collectegebed Vierde zondag Veertigdagentijd Geef dat uw volk zich met grote toewijding en levendig geloof voorbereidt op het komende paasfeest.

De liturgische benaming zondag Lætare is afkomstig van het eerste woord van het Introïtusgezang van de Mis van vandaag, "Verheugt u!" Op zondag Lætare is er een lichte ontspanning in de boetvaardige geest van de Vasten, omdat wij vandaag een vluchtige blik krijgen van de vreugde die met Pasen komt, nu al dichtbij. Wij kunnen vandaag rooskleurige gewaden zien en instrumentale muziek horen spelen (tijdens de Vasten mag er geen instrumentale muziek gespeeld worden en kan het orgel niet worden gebruikt tenzij voor het ondersteunen van het gezang van de gemeenschap). Het gebruik van rooskleurige gewaden is gebonden aan de Statie van de Kerken in Rome.De Statie voor Zondag Lætare is de Heilig Kruisbasiliek van Jeruzalem, waarheen de relieken van Kruis en Lijden uit het Heilige Land door de H. Helena (+c.329), moeder van Keizer Constantinus (+ 337) werden gebracht.
Het was op deze dag voor de Pausen de gewoonte om van goud gemaakte rozen waarvan sommige op
verbazingwekkende wijze waren bewerkt en voorzien van juwelen, die aan katholieke koningen, koninginnen en andere notabelen werden verstuurd. De Bijbelse verwijzing hiervan is Christus als de "bloem" die ontsproten is aan de wortel van Jesse (Is 11:1 - de Vulgaat flos "bloem”of "tak"). Zo werd Lætare ook genoemd Dominica de rosa ... zondag van de Roos. Er was niet veel verbeelding voor nodig om hieruit de rooskleurige gewaden te ontwikkelen. Denk er aan, de kleur van de gewaden wordt rooskleurig genoemd, niet rose.

Missale Romanum 1970

Deus, qui per Verbum tuum humani generis reconcilationem mirabiliter operaris,

præsta, quæsumus,

ut populus christianus prompta devotione et alacri fide

ad ventura sollemnia valeat festinare.

Altaarmissaal Nederlandse Kerkprovincie 1979

God, door uw Woord brengt Gij op wonderbare wijze de verzoening van alle mensen met U tot stand.

Geef dat uw volk zich met grote toewijding en levendig geloof

voorbereidt op het komende paasfeest.

Werk vertaling

God, die door uw Woord op wonderbare wijze de verzoening van het menselijke geslacht bewerkt,

verleen, vragen wij [U],

dat het christenvolk in staat is zich met prompte toewijding en blijmoedig geloof

te haasten naar de komende [jaarlijks terugkerende] plechtigheden.

Er is enige gelijkenis tussen het collectegebed van vandaag en dat van de Advent. Op de 2e zondag van de Advent hoorden wij: in tui occursum Filii festinantes..."hen die zich haasten om Uw Zoon te ontmoeten". Op de 3e Zondag (de tweeling-zondag van Gaudete (de enige andere dag voor rooskleurige gewaden) hoorden wij: votis sollemnibus alacri laetitia celebrare...) "om met enthousiaste jubel te vieren door middel van plechtige offeranden." Er is een rooskleurige verwachting in de collecte van vandaag net zoals die er was in de Advent. Het collectegebed van vandaag munt uit door prachtig Latijn.

Let op het prachtige samengaan van alacer fides en prompta devotione ... "enthousiast geloof" en "bereidwillige devotie". Wij weten dat fides "geloof" kan verwijzen naar de bovennatuurlijke deugd, die ons in het Doopsel is gegeven en eveneens naar de inhoud van wat wij geloven. Deze inhoud moet begrepen worden zoals andere dingen die wij kunnen leren en met liefde in herinnering brengen, maar veel belangrijker moeten wij de goddelijke Persoon leren kennen en hen met liefde beschouwen.

Er is een geloof waardoor wij geloven, de deugdzaamheid, die God ons geeft, en een geloof waarin wij geloven, de inhoud van het geloof. Aan de andere kant, terwijl fides een bovennatuurlijke deugd is, is devotio een "actieve" deugd volgens St. Thomas van Aquino in de Summa Theologica. De doctor angelicus schreef: "De innerlijke of menselijke oorzaak van devotie is beschouwing of meditatie. Devotie is een daad van de wil waardoor een mens zichzelf prompt aan de dienst van God geeft. Iedere wilsacte komt voort uit een of andere overweging van het intellect, aangezien het voorwerp van de wil een gekend goed is; of, zoals Augustinus zegt, het willen komt voort uit het begrijpen. Derhalve is meditatie de oorzaak van devotie aangezien de mens door meditatie het idee verwekt zichzelf aan de dienst van God te geven" (STh II-II 82,3).
De predikant Louis Bourdaloue, jezuïet (1632-1704) begreep devotie als "een devotie tot de plicht". Wat wij vóór alles moeten doen en dat geldt ook voor onze "devoties", is de geboden van God onderhouden en trouw blijven aan de plichten van onze levensstaat. Er is een wisselwerking tussen onze devoties en onze devotie.

Ieder van ons heeft een positie of een plaats in het leven, een levensstaat, een door God gegeven roeping, die wij verplicht zijn te volgen. Wij moeten gehecht zijn aan die staat in het leven, en de plichten die deze hier en nu meebrengt. Dat "hier en nu" is belangrijk. Wij moeten ons niet instellen op de staat, die wij eens gehad hebben, of wensen die te hebben, of gehad zouden hebben, of eens zouden hebben: dit zijn onwerkelijke en misleidende fantasieën, die ons afleiden van de werkelijkheid en de wil van God.
Indien wij werkelijk toegewijd zijn - in de zin van actieve deugd - om onze plichten van staat te vervullen zoals die hier en nu werkelijk is, dan zal God ons elke actuele genade geven die wij nodig hebben om onze roeping te vervullen. Waarom kunnen wij er moedig op vertrouwen dat God ons helpt? Indien wij de plichten van onze levensstaat vervullen, dan vervullen wij ook onze eigen rol in Zijn grote plan, Zijn opzet van nog vóór de schepping van het universum. God zal ons daarom zeker helpen. En als wij toegewijd zijn aan onze staat zoals die werkelijk is, dan kan God ons ook leiden naar een nieuwe roeping wanneer en als dat Zijn wil voor ons is. Getrouw aan wat wij hier en nu moeten doen, willen wij openstaan voor iets dat God ons later te doen wil geven. Dit hechten aan de werkelijkheid en de zin van plichtsgetrouwe gehoorzaamheid door de actieve deugd devotio is een noodzakelijk deel van godsdienst in overeenstemming met de Bijbelse principes in 1 Jo 2, 3-5:

En hieraan weten we, dat we Hem kennen: wanneer wij zijn geboden onderhouden. Wie zegt: Ik ken Hem, doch zijn geboden niet onderhoudt, hij is een leugenaar, en in hem is de waarheid niet. Maar wie zijn woord onderhoudt, in hem is waarlijk de volmaakte liefde tot God; hieraan erkennen we, dat we in Hem zijn. Wie beweert in Hem te blijven, die moet wandelen, zoals Hij heeft gewandeld.

Met toestemming onder dank overgenomen en vertaald.

Reeks Oratio super munera Vierde zondag Veertigdagentijd - Gaven aangeboden tot heil van de wereld

Reeks “Oratio super munera - Gebed over de gaven”

Vierde zondag Veertigdagentijd / Zondag Lætare

Gaven, omringd met geloof en eerbied, aangeboden tot heil van de wereld.

I n l e i d i n g

De gaven die wij volgens de woorden van de oratio Super munera van deze zondag “met vreugde aanbieden” zijn niet meer louter brood en wijn, maar het “remedium sempiternum”, het eeuwige redmiddel,  “eeuwig” omdat het altijddurende redding bewerkt. Dit heilsmiddel is het Lichaam en Bloed van Jezus Christus. Op deze heilsmiddelen heeft de tweevoudige bede van de oratie betrekking:  God moge in Zijn goedheid bewerken (“perficias”) dat wij deze gelovig vereren en op passende wijze (“met eerbied”) voor het heil van de wereld offeren.

Het gebed over de gaven van vandaag brengt ons volledig vertrouwen op God tot uitdrukking. Hij schenkt ons de gave van een eeuwig heel-, heilsmiddel (remedium aeternum). Als het Latijn spreekt over een remedie, is er impliciet sprake van een ziekte. Welke ziekte wordt hier bedoeld? Dat is de ziekte die zonde heet. Het sacrament is het eeuwig heelmiddel voor de ziekte van de zonde: de erfzonde en persoonlijke zonden. De infectie van de zonde zou eeuwig zijn als God ons niet een heelmiddel voor altijd zou hebben gegeven: de H. Eucharistie

T e k s t

Missale Romanum – 1970

Remedii sempiterni munera, Domine, lætantes offerimus,
suppliciter exorantes,
ut eadem nos et fideliter venerari,
et pro salute mundi congruenter exhibere perficias.

Altaarmissaal Nederlandse Kerkprovincie – 1979

Heer, met vreugde brengen wij deze gaven die Gij voor ons eeuwig heil hebt bestemd.

Wij vragen U ootmoedig: geef dat wij ze met geloof en eerbied omringen

en op waardige wijze aanbieden voor het heil van de wereld.

Werkvertaling 

Diep gebogen biddend,

offeren wij, Heer, met vreugde de gaven van ons eeuwig heilsmiddel,

opdat U bewerkt dat wij deze én gelovig vereren

én dienovereenkomstig voor het heil van de wereld aanbieden.

L i t u r g i s c h e  a n t e c e d e n t e n

De vreugdevolle oratio Super munera of het Gebed over de gaven was niet in het Romeinse Missaal 1962 opgenomen, maar is met enkele kleine tekstverschillen (ipv fideliter: digni en ipv salute mundi: salvandis) afkomstig uit het Sacramentarium Gelasianum Vetus, eerste helft achtste eeuw. In deze collectie was de oratie de Secreta van de 4e zondag van de Vasten  en droeg de ondertitel “scrutinium secundum”, tweede scrutinium, tweede onderzoek, waarmee het onderzoek van de catechumenen  die zich op het H. Doopsel voorbereidden, wordt bedoeld. Het begrip scrutinium is ook de naam voor stemming of een wijze van stemming, waarbij de meerderheid beslist, in het bijzonder gebruikt voor de stemming bij de pauskeuze. Ook wordt het regelmatig onderzoek door de bisschop van de kandidaten voor het priesterschap op het seminarie met deze term aangeduid. Ook in kloosters wordt de stemming over de toelating van candidaten tot de verschillende fasen van het Godgewijde status (noviciaat en professies) aangeduid als scrutinium.

S t r u c t u u r a n a l y s e  e n  s t i j l f i g u r e n

1. Remedii sempiterni munera, Domine, lætantes offerimus,
2. suppliciter exorantes,
3. ut eadem nos et fideliter venerari,
et pro salute mundi congruenter exhibere perficias.

Het Gebed over de gaven bestaat uit één enkele zin, op te splitsen in de hoofdzin (r. 1-2) in de indicativus waarin de actuele en dubbele status van de gemeenschap wordt omschreven: offerend en biddend. De hoofdzin omvat de tussenzin  suppliciter exorantes die gevolgd wordt door een finale / doelaanwijzende of consecutieve / gevolghebbende bijzin (r. 3) met eveneens een dubbele bede tot God dat zijn genade haar uitwerking mag hebben ten voordele  van ons als offerende en biddende gelovigen alsmede voor het heil van de wereld.

 Opmerkelijk is dat de oratie zes vormen van het verbum bevat. Zoveel actie in een oratie van vier regels.

Onmiddellijk doet deze oratie ook denken aan de tekst “Hostias et preces tibi Domine laudis offerimus” van het offertorium uit de liturgie van de overledenen, het Requiem, bijvoorbeeld van de componisten Mozart, Fauré, Verdi en Perosi.

Ad 1

Offerimus, wij offeren – prædicaat met ingesloten subject, vergezeld van de kwalificerende bijstelling lætantes, 1^e persoon meervoud mannelijk en vrouwelijk van het participium præsens van het deponens lætari congruerend met het subject.

Object van het prædicaat is de woordengroep remedii sempiterni munera: munera staat in de accusativusvorm meervoud onzijdig en wordt toegelicht door de bijvoeglijke bepaling in twee congruerende genitivusvormen: genitivus explicativus of te lezen als een genitivus objectivus: offergaven die dienen tot een red-, hulpmiddel voor de eeuwigheid.

Lætantes (r. 1) en exorantes r. 2) kennen klank- en eindrijm.

Domine, [o] Heer – anaklese in de vocativusvorm.

Ad 2

Tussenzin bestaande uit een volgende bijstelling: exorantes suppliciter,  eveneens  meervoudsvorm van het participium præsens exorans  congruerend met het subject van offerimus, vergezeld van de bijwoordelijke bepaling suppliciter, smekend. Hiermee wordt de betekenis van de compositumvorm exorare [ex-orare = smeken, smekend bidden], dat een intensivering van het simplex orare aanduidt, nog eens extra onderstreept.

Suppliciter: bijwoordelijke bepaling in de adverbiumvorm van supplex,-cis

Ad 3

Deze bijzin, ingeleid door het voegwoord ut en met het prædicaat perficias in de coniunctivusmodus vanwege het wenskarakter, eigen aan de gebedscultus , omvat de eigenlijke bede die zoals boven gezegd een tweevoudig doel beoogt. Dit prædicaat regeert twee a.c.i. constructies bestaande uit de subjectsaccusativus nos die ook in het tweede deel als zodanig fungeert met de twee infinitivusvormen venerari en exhibere,  op klassieke wijze onderscheiden door de et…et  (en..en.., zowel…als)-constructie. De accusativus eadem vervult in de a.c.i. constructie de functie van objectsaccusativus.

Ut… [perficias] eadem: eadem, persoonlijk voornaamwoord onzijdig meervoud van idem, eadem, idem: dezelfde, heeft het substantivum munera in r. 1 als antecedent en congrueert hiermee. Zoals hierboven aangegeven is eadem de objectsaccusativus binnen de a.c.i constructie.

Fideliter: bijwoordelijke bepaling in de adverbiumvorm: op gelovige wijze. De uitgang op –iter vormt een parallellie van het eindrijm met supliciter van r. 1. Met de uitgang – er van het adverbium congruenter  vormen supliciter en fideliter een tweede parallellie.

Ut…[perficias eadem] nos…venerari: de tweede accusativusvorm (subjectsaccusativus) nos vormt met de infinitivusvormen venerari en exhibere een a.c.i. (accusativus cum infinitivo)-constructie.

Congruenter: bijwoordelijke bepaling in de adverbiumvorm. Voor de betekenis zie onder Vocabularium.

Exhibere, bui, bitum 2, - tonen. vertonen, voorstellen 2. verschaffen 3. opdragen, aanbieden.

met het substantivum exhibitio, - onis: 1. het tonen 2. de beoefening; ook in het Nederlands ingeburgerd met de betekenissen: tentoonstelling, beurs, exhibitie, expo, expositie, salon, show, uitstalling, vertoning.

Pro salute mundi: bijwoordelijke bepaling, samengesteld uit de ablativusvorm salute gedicteerd door de præpositie pro en nader bepaald door de genitivusvorm mundi: genitivus explicativus of genitivus obiectivus, voor/ten behoeve van de wereld.

In de H. Eucharistie, alsook in de aanbieding van de gaven die daartoe voorbereiden, vinden we soteriologische (uit het Grieks σωτηρ, sootèr, redder) elementen: concepten die betrekking hebben op de redding of verlossing van de mens zoals de Kerk deze leert. Ondanks de verlossende en verzoenende dood aan het Kruis van Christus blijft de mens de wonden dragen van de erfzonde en is zijn dagelijks leven getekend door vele zonden en tekorten. De mens kan zelf niets doen om zijn eigen heil en dat van anderen te bewerken. De liturgische handeling van de offerande representeert  de sacramentele aanvang van de eeuwige redding van hen die deze gaven offeren. De oratio Super munera van de 4^e zondag door het jaar (zie aldaar): Altaribus tuis, Domine etc. vraagt niet dat de offeraars en de offergaven die naar het altaar worden gebracht in zich geheiligd worden maar dat zij worden tot sacrament van onze verlossing. De oratie van vandaag drukt de wens uit dat ook anderen mogen delen in de genade van de verlossing die tot heil van/voor de wereld strekt. 

De vernieuwde liturgie (Missale Romanum 1970) stemt niet alleen met het Romeins Missaal van 1962 en de vroegere missaaledities overeen in de gelovige overtuiging dat wij, dat de Kerk, het Lichaam en Bloed van Christus mogen offeren, maar ook dat wij dit “voor het heil van de wereld” doen. Het is het oeroude geloof dat in de Romeinse Canon tot op vandaag in het “Memento vivorum”- de gedachtenis van de levenden wordt uitgesproken: “Qui tibi offerunt hoc sacrificium laudis pro se suisque omnibus…”, die U dit offer van lof brengen voor henzelf en al hun dierbaren (Sacramentarium Gelasianum 1245). Dat dit offer slechts mogelijk is omdat wij bij de Eucharistieviering in het mysterie van het Offer van Christus worden opgenomen, is voor het christelijk geloof vanzelfsprekend.

V o c a b u l a r i u m

Venerari, veneratus sum dep. 1: 1. vereren, eerbied betonen, aanbidden 2. ootmoedig smeken, dringend bidden 3. ook met passieve betekenis: vereerd worden. De infinitivus vererari hebben we de priester dikwijls horen zingen in de welluidende oratie na het Tantum ergo: […] tribue, quæsumus, ita nos Corporis et Sanguinis tui sacra mysteria venerari; ut redemptionis tuæ fructum in nobis iugiter sentiamus. Geef ons, vragen wij, de heilige geheimen van Uw Lichaam en Bloed zo te vereren, dat wij de vrucht van Uw verlossing voortdurend in ons mogen ervaren.

Congruere, congrui heeft als adverbium congruenter.  De kernbetekenis van dit verbum is het samengaan van allerlei aspecten of onderdelen tot een passend geheel of harmonisch verband. met als vertaalvarianten: samenlopen, samenkomen, samentreffen, overeenkomen,  treffen, samenvallen, overeenstemmen, passen, overeenkomstig zijn, overeenkomen met, harmoniëren.

Het adverbium congruenter betekent derhalve:  gepast, overeenkomstig, evenredig en in de muziek: eenstemmig (van tonen).

In de Latijnse en Griekse grammatica is congruentie/congrueren met het verschijnsel dat woorden of woordgroepen kenmerken van andere woorden of woordgroepen overnemen. Het gaat hierbij om één of meer van de volgende kenmerken: het getal d.w.z. enkelvoud en meervoud, het geslacht m/v/n en de naamval.

Een Latijns remedium is “iets dat opnieuw heelt, geneest: een kuur, remedie, maar ook “een heel-, genees-, hulp- en redmiddel en in religieuze zin: heilsmiddel.  De term wordt zelfs gebruikt voor magische toverspreuken of amuletten.  En zelfs voor de “bedeltjes” aan een armband. Ook bij heidens gebruik was er dus een spiritueel element ter genezing van of bescherming voor ziekten.

Op perficio, perfeci, perfectum gaat het Nederlandse woord “perfect” terug. De basisbetekenissen van perficio zijn 1. “voltooien, ten einde brengen, afwerken, afmaken, 2. verwezenlijken, volbrengen 3. bereiden 4. doorzetten, bereiken 5. bevestigen, vastmaken 6. aantonen, aanwijzen.”  Het verbum betekent dus een manier van “perfect maken”, “tot stand brengen”. Het wordt dikwijls gevolgd door het voegwoord ut. Van het participium perfecti passivi perfectus is het “Nederlandse” begrip perfect afgeleid. De tweede vorm van de stamtijden in het Latijn, in dit geval perfeci, wordt het perfectum genoemd, de voltooid tegenwoordige tijd.

Suppliciter is de adverbiumvorm van het adiectivum  supplex, icis, dat op zijn beurt weer is afgeleid van het verbum supplicare met de betekenis: “neerknielen of zichzelf vernederen, nederig bidden of smeken, nederig afbedelen, aanroepen”en “bidden of smeken als tot een god, bidden, aanbidden”. In het Latijn komen dikwijls velerlei vormen van dit verbum voor. De betekenis kunnen we vinden door naar de wortels van dit verbum te kijken. Het compositum (samengestelde werkwoord) verbum supplicare, bestaande uit het voorzetsel sup/sub- en -plicare wijst plastisch op de houding van een smekeling: in gebogen houding, geknield en onderdanig, met een,  als het ware “gevouwen” of “geplooid” lichaam.

Supplicatio, onis betekent “smeekbede, deemoedig gebed” maar ook “plechtig smeekgebed”. De vorm supplex (adiectief), “smekend, deemoedig” is dezelfde als het substantief, te vertalen met “smekeling”.

Herinneren deze Latijnse woorden ons niet aan wat de Heilige Mis behoort te zijn?

C o m m e n t a a r

Repetitio mater scientiæ est – Herhaling is de moeder van de wetenschap. Daarom allereerst nog enkele opmerkingen over zondag Lætare.  Deze zondag heet in de liturgie zondag Lætare. Het is de Latijnse intredezang (introïtus) en betekent: “Verheug u, Jeruzalem, ja laat allen die haar liefhebben, juichen om haar”. Een tekst genomen uit de profeet Jesaja (66,10). En ook vanwege de Gradualezang die luidt: “Laetatus sum in his quae dicta sunt mihi : Ik ben verheugd om wat ze mij zeiden: wij gaan op naar Jeruzalem” (Psalm 122,1).  Op deze dag zijn we over de helft van de vastentijd en komt Pasen in zicht. De priester mag een kazuifel dragen dat roze van kleur is, iets tussen het rood van de dood en het wit van de opstanding in. Op deze zondag worden de doopleerlingen aan een tweede examen onderworpen als voorbereiding op hun Doop in de nacht van Pasen.

Het gebed over de gaven van vandaag wijst ons op de elementaire notie dat de zonde ons, op gevaar af verloren te gaan,  doet verzinken in de donkere schaduwen van de tot sterven gedoemde dingen. Als wij ons niet met Gods genade laten leiden over deze gevaarlijke paden van het leven, weg van alle mogelijke infecties, zullen wij zeker voor altijd verloren gaan. Wij weten dat wij zondigen. Aan de zonde is nauwelijks te ontkomen. Alleen Maria was en bleef zonder zonde, als Moeder van God, door wie God op aarde kwam als mens. Voor onze zonden verdienen we straf. Deze moeten worden uitgeboet. Maar de eeuwige remedie van de kant van God tegen het voor altijd verloren gaan noopt ons tegelijkertijd  zelf  te buigen als nederige smekelingen en onze handen en harten naar de hemel te heffen daar we ons mogen verheugen over het geluk dat Gods genade ons schenkt. Wij brengen onze gaven daarom met vreugde: lætantes offerimus. Hiermee attendeert ook op deze plaats in het liturgische jaar - halverwege de Veertigdagentijd - de liturgie van vandaag ons op de vreugde van Pasen: Laetare Jerusalem! Onze dankbare ootmoed zet ons aan de Heer te smeken zijn werk van genade in ons voort te zetten van dag tot dag, en ons in staat te stellen de gaven zelf met eerbied te omringen en deze ook aan anderen bekend te maken. Wij wensen dat ook anderen delen in de genade van Zijn Verlossing. Christus heeft liefdevol bewerkt dat onze vreugde mag toenemen. Dit is een serieuze opgave voor zondag Lætare maar de liturgie van de Kerk schenkt ons zonder voorbehoud deze anticiperende vreugde, op de korte termijn gericht op de Verrijzenis van Christus, gevierd in het feest van Pasen, op de lange termijn gericht op de vreugde van de hemel wanneer wij mede verrezen met Christus herschapen zullen zijn: het nieuwe Jeruzalem waar alle leed geleden is en alle tranen zullen zijn weggewist (Apocalyps 21, 1-4). Zij toont ons altijd haar realistische kijk op het leven en de heerlijkheid die de beloofde Verlossing omvat zonder haar stem ooit te laten verstommen.