Na het concilie van Efese (431), waarop de moeder van Jezus onder de naam van ‘Moeder van God’ werd geëerd, liet paus Sixtus III (432-440) te Rome op de Esquilijnse heuvel een basiliek bouwen ter ere van de heilige Moeder Gods. Deze kerk, die later ‘Maria de Meerdere’ werd genoemd, is de oudste Maria-kerk van het Westen.
Uit de preek van de heilige Cyrillus, bisschop van Alexandrië († 444), gehouden op het concilie van Efeze
Lofrede op Maria, de Moeder van God.
Ik zie dat hier van alle kanten een schare heilige mannen vol vreugde en met genoegen bijeengekomen is, geroepen door de heilige Moeder van God, altijd maagd. De aanwezigheid van de heilige vaders hier heeft mijn droefenis immers doen verkeren in vreugde. Nu is voor ons in vervulling gegaan wat door de dichter David zo lieflijk verwoord werd in de psalm: ‘Hoe schoon en hoe weldadig is eendracht onder broeders’ (Ps. 133 (132), 1).
Wees gegroet Gij, heilige, geheimnisvolle Drieëenheid, die ons allen hier bijeengeroepen hebt in de kerk, toegewijd aan de Moeder Gods.
Wees gegroet, Maria, gij die de Moeder van God zijt, eerbiedwaardig kleinood van de hele wereld, onblusbare toorts, krans van maagdelijkheid, scepter van de juiste leer, onverwoestbare tempel, woonplaats van Hem die door geen ruimte wordt begrensd. Moeder en maagd, door u wordt in het heilig evangelie Hij die komt in de naam des Heren, gezegend genoemd (vgl. Mt. 21, 9).
Wees gegroet, gij die in uw maagdelijke schoot Hem hebt omvat die hemel en aarde niet kunnen omvatten. Door u wordt de Drieëenheid verheerlijkt en aanbeden. Door u wordt het kostbaar kruis over de hele wereld vereerd. Door u juicht de hemel van vreugde. Door u verheugen zich de engelen en de aartsengelen. Door u worden duivels op de vlucht gedreven. Door u is de verleider, de duivel, uit de hemel gevallen. Door u worden de gevallen schepselen weer in de hemel opgenomen. Door u is heel de schepping die in afgodendienst verstrikt was, weer tot de kennis van de waarheid gekomen. Door u ontvangen zij die geloven, het water van het doopsel en de olie van de vreugde. Door u zijn over de gehele wereld kerken gegrondvest. Door u worden volkeren tot bekering gebracht.
Wat moet ik nog meer zeggen? Door u is het licht van de eniggeboren Zoon van God opgegaan over hen die in het duister en de schaduw van de dood gezeten zijn (vgl. Lc. 1, 79). Door u hebben de profeten de toekomst aangekondigd. Door u hebben de apostelen het heil aan de volkeren verkondigd. Door u worden de doden ten leven gewekt. Door u regeren koningen in de naam van de heilige Drieëenheid.
Wie van de mensen is bij machte Maria die alle lof waardig is, naar behoren te verheerlijken? Moeder en maagd is zij. Een wonder dat mij verbijstert. Maar wie heeft er ooit gehoord dat een bouwmeester gehinderd wordt in de tempel te wonen die hijzelf gebouwd heeft? Wie zou men ervan kunnen beschuldigen dat hij zijn dienares als zijn moeder beschouwt?
Zie, alles verheugt zich. Moge het nu zo zijn dat wij de Eenheid eerbiedigen en aanbidden en de ondeelbare Drieëenheid vrezen en vereren. Laten wij Maria, altijd maagd, Gods heilige tempel, bezingen, samen met haar Zoon, de onbevlekte bruidegom. Hem immers is de eer in de eeuwen der eeuwen. Amen.
