3 november Een heilige uit onze streken: Sint Hubertus Bisschop en belijder

Dom Prosper Guéranger o.s.b. (1):

Een reeks van heilige bisschoppen

Er zijn maar weinig kerken die op een zo grote reeks heilige bisschoppen kunnen roemen als Maastricht. Sint Hubertus is van hen de laatste, doch de eerste van een nieuwe opeenvolging, welke te Luik met hem een aanvang neemt.

Telkens weer zien wij hoe de ene bisschop zijn opvolger als het ware vormt en voorbrengt als een vader zijn zoon. Hubertus is de geestelijke zoon van Lambertus en deze weer van Theodardus en zo gaat het door. De echte heiligheid is vruchtbaar en geeft de mens waarachtig vaderschap.

Geestelijk vaderschap

Of is het niet waar dat, sinds God is mens geworden in Christus en de Heilige Geest over Maria en de apostelen is neergedaald, de mensheid in de Kerk een objectieve, veilige en voor allen toegankelijke weg vindt ter zaligheid? Dit is de hiërarchische weg, die op zich voldoende is voor ’s mensen heil en heiligheid, de weg der sacramenten, van het doopsel, de biecht en de Eucharistie.

Maar er is iets anders in de Kerk, een levende overlevering van te hebben gezien en gehoord. De apostelen hebben Christus met hun ogen gezien, het goddelijke vuur zien flikkeren in zijn oog, zijn stem gehoord, zijn voorbeeld, zijn lijden, zijn hemelvaart aanschouwd en zijn getuigen geweest van het leven van de Heiland. De Heilige Geest, die niet gebonden is aan de sacramenten en waait waar Hij wil, is over hen gekomen, heeft zijn vuur in hen ontstoken en hen gemaakt tot kanalen van Gods leer en genade, maar ook tot herders en vaders van de ziel. Hun vaderschap is de uitbloei van hun zending als apostelen. Er zijn veel leermeesters, zal Sint Paulus zeggen, maar weinig vaders. Als apostel zijn zij de door Christus aangestelde gezagsdragers. Dit apostolaat zal overgaan op de pausen en bisschoppen; maar hun vaderschap is verbonden aan hun persoon evenals hun heiligheid. Dat vaderschap is vruchtbaar. De heiligen dragen in zich een vuur, dat zij ook in anderen kunnen ontsteken, een gave, die zij aan anderen kunnen meedelen. Zelfs zullen zij niet rusten vooraleer zij dit vuur in hun dierbaarste vrienden zullen zien opvlammen. Deze vrienden zullen zij dan beschouwen als hun zonen en dochters die zij hebben voortgebracht in Christus.

Dit vuur is het werk van de H. Geest en van de heilige. Dit vuur kan uitdoven als de zonen ontrouw worden aan de leer en de voorschriften van hun vaders en dan zal het elders ontbranden. Maar als men in een Kerk meer dan twintig heilige bisschoppen ziet ontstaan, kan men met zekerheid aannemen dat hier van een geestelijke leer en vaderschap sprake is én van eminente heiligheid.

Leven en legende

Het levensbericht van Sint Hubertus toont aan welke grote rol de H. Lambertus daarin speelde. Hubertus stamde uit een adellijk geslacht van Aquitanië. Als edelkanaap diende hij aan het hof van Thedorik III, bij wie hij aanzien genoot. Hubertus wordt daar het mikpunt van afgunstige lieden die kennelijk zien hoe Gods hand in hem werkzaam is. Men vermoedt dat Huberrtus op een gegeven moment partrij koos voor bisschop Lambertus die door de hofmeier Ebroim was verdreven. Hubertus wordt opgenomen door zijn neef, hertog Pepijn, gaat een huwelijk aan en geniet de weelde van het hofleven;  in de volksverbeelding is hij de ongebreidelde jager, die zijn hartstocht door niets laat intomen. Men verhaalt hoe hij op een Goede Vrijdag in de Ardennen een groot hert op het spoor is. Als hij het eindelijk van nabij ziet, bespeurt hij een stralend kruis tussen zijn gewei, zoals ook de iconografie dat graag weergeeft. Dit is het uur van Gods genade, God volgt hem ook hier en jaagt hem na als een meedogenloos jager zijn wild. Hubertus begeeft zich onmiddellijk naar de H. Lambertus te Stavelot die hem met de liefde van een vader ontvangt en Hubertus’ onstuimige drift  volledig weet te richten op God en de jacht naar zielen.                                                                                                                              

Maar nu sterft Hubertus’ vrouw, bij de geboorte van haar enige zoon Floribertus, die zijn vader eens zal opvolgen als bisschop.  Thans is hij vrij zich aan God te geven. Al zijn bezit deelt hij uit aan de armen en neemt onder Lambertus’ leiding zozeer in deugd en wetenschap toe dat hij Lambertus na diens dood (tussen 705-709) zal kunnen opvolgen op de zetel van Maastricht.

Als bisschop leeft hij sober en streng, heeft een grote godsvrucht tot de Moeder Gods en is als een vader voor de armen. Niemand kan aan zijn woord weerstaan, zelfs niet de lichtzinnige Alpaïs met wie Pepijn van Herstal eens in zondige liefde leefde, en die de oorzaak is geweest van de moord op de H. Lambertus.

Op een aanwijzing van de hemel laat Hubertus het lichaam van Lambertus overbrengen naar de plaats van de marteling en door de toeloop van pelgrims groeit Luik uit tot een stad, zodat Hubertus er zijn zetel vestigt. Hubertus is daarmee de laatste bisschop van Maastricht en de eerste van Luik.

Na een kerkwijding sterft hij op 30 mei 727 in Tervuren bij Brussel in grote heiligheid, terwijl hij de eerste woorden van het onze Vader nog uitstamelde. Zijn lichaam wordt overgebracht naar Luik, maar wordt later bijgezet in het naar hem genoemde klooster, Saint Hubert, van Andage.

Sint Hubertus is de patroon van de Ardennen en een van de 14 heilige Noodhelpers; hij wordt aangeroepen tegen hondsdolheid.

In de basiliek te Sint-Odiliënberg werd vanmorgen na de H. Mis van 8 uur het hubertusbrood gezegend, uitgedeeld en nuchter gegeten na de H.Mis. Omdat Sint Hubertus eens een man van hondsdolheid genas, wordt hij speciaal aangeroepen tegen deze ziekte. Ook aan de honden wordt daarom een stukje van het hubertusbrood gegeven.

Het volgende gebed werd bij de zegening uitgesproken:

Heer, onze God, Schepper van de wereld, wij danken U voor het brood, de vrucht van de aarde en van menselijke arbeid. Uw Zoon heeft het brood gezegend en aan hongerigen te eten gegeven. Op de avond voor Zijn lijden gaf Hij in het teken van het brood zichzelf als voedsel aan Zijn Apostelen.
In Zijn Naam vragen wij U: zegen dit brood, stil onze honger en geef ons Uw kracht, behoed ons voor alle gevaren en ziekten en leid ons op de weg naar het heil. Help ons, op de voorspraak van de H. Hubertus, niet alleen aan onszelf te denken, maar maak ons bereid anderen te helpen en onze eigen gaven te delen met onze medemens. Laat ons in gemeenschap met alle mensen Uw goedheid prijzen, vandaag en alle dagen, tot in eeuwigheid. Amen.

(Het Liturgisch Jaar, V, 618vv)