Uit het commentaar van de heilige Ambrosius, bisschop van Milaan († 397), op psalm 119 (118)
Wees een trouwe en moedige getuige.
Zoals er veel soorten vervolgingen zijn, zo zijn er ook veel vormen van martelaarschap. Iedere dag bent u een getuige van Christus. U wordt door de geest van ontucht bekoord, maar uit vrees voor het komende oordeel van Christus hebt u gemeend de reinheid van geest en lichaam niet te mogen schenden: dan bent u een martelaar van Christus. U wordt door de geest van hebzucht bekoord om u meester te maken van de bezittingen van iemand die zwakker is dan u of om de rechten van een weerloze weduwe te schenden. Maar door overweging van de goddelijke voorschriften bent u tot de overtuiging gekomen dat het beter is hulp te bieden dan onrecht aan te doen: dan bent u een getuige van Christus. Christus wil dan ook dat dergelijke getuigen voor Hem verschijnen, naar het woord van de Schrift: ‘Verschaf recht aan de wezen, verdedig de weduwen. Kom, laat ons de zaak afhandelen, zegt de Heer’ (Jes. 1, 17-18). U wordt door de geest van hoogmoed bekoord, maar bij het zien van de behoeftige en gebrekkige hebt u in uw liefde medelijden gekregen en de voorkeur gegeven aan nederigheid boven verwaandheid: dan bent u een getuige van Christus. Wat méér is: u hebt niet alleen met woorden, maar ook met daden getuigd.
Wie is immers een geloofwaardiger getuige dan hij ‘die belijdt dat Jezus Christus werkelijk mens is geworden’ (1 Joh. 4, 2), doordat hij de geboden van het evangelie eerbiedigt? Want wie hoort, maar niet handelt, loochent Christus; hoewel hij Hem met woorden belijdt, loochent hij Hem met daden. Velen zullen zeggen: ‘Heer, Heer, hebben wij niet in uw Naam geprofeteerd en hebben wij niet in uw Naam duivels uitgedreven en in uw Naam veel wonderen gedaan?’ (Mt. 7, 22). Hun zal Hij op die dag antwoorden: ‘Gaat weg van Mij, gij die ongerechtigheid doet!’ (Mt. 7, 23). Getuige is dus iemand die door daden - overeenstemmend met zijn woorden - getuigenis geeft van de geboden van de Heer Jezus.
Hoevelen zijn dus iedere dag in het verborgene martelaren van Christus en belijden Christus als hun Heer! Dit martelaarschap en trouw getuigenis van Christus heeft de Apostel gekend die gezegd heeft: ‘Eén ding geeft ons moed: het getuigenis van ons geweten’ (2 Kor. 1, 12). Hoevelen hebben uiterlijk beleden, maar innerlijk geloochend! ‘Vertrouwt niet elke geest’ (1 Joh. 4, 1), maar aan hun vruchten moet u leren wie u moet geloven. Weest dus trouw en moedig in de innerlijke vervolgingen om ook in die uiterlijke vervolgingen te overwinnen. Ook in de innerlijke vervolgingen zijn er vorsten en heersers, rechters die een schrikwekkende macht hebben. Een voorbeeld vindt u in de bekoringen die de Heer doorstaan heeft.
Elders lezen wij: ‘Laat dus de zonde niet heersen in uw sterfelijk lichaam’ (Rom. 6, 12). O mens, u ziet dus tegenover welke vorsten u komt te staan, tegenover welke heersers over de zondaren, als de zonde heerst. Er zijn zoveel vorsten als er zonden en ondeugden zijn. Aan dezen worden wij voorgeleid en voor hen staan wij terecht. In de geest van heel veel mensen bezetten die vorsten ook de rechterstoel. Maar iemand die Christus belijdt, maakt die vorst meteen tot een gevangene; hij stoot deze vorst van de troon die hij in zijn geest bezette. Hoe kan immers de rechterstoel van de duivel overeind blijven in de mens die de rechterstoel van Christus voor zich ziet staan?
