Vandaag geen preek over Sinterklaas, hoewel het toch eigenlijk zijn feestdag is, maar een over St. Ambrosius, omdat we vandaag stil staan bij de recente restauratie van het schilderij van St. Ambrosius dat al 200 jaar in deze basiliek hangt. St. Ambrosius was tegen het einde van de vierde eeuw bisschop van Milaan die bekend stond als een geweldig predikant en de H. Augustinus onder zijn toehoorders mocht rekenen, de H. Augustinus die door zijn woord tot inkeer en bekering kwam en zich ook in 386 door hem liet dopen. Het schilderij werd begin negentiende eeuw geschilderd door een Roermondse schilder Dambacher die eigenlijk uit Beieren kwam van wie ook enkele schilderijen in het Roermondse stadhuis en de nabij gelegen priorij hangen. De restauratie uitgevoerd door een jonge restaurateur uit Herkenbosch is financieel mogelijk gemaakt door de plaatselijke St. Ambrosiusbroederschap die in 1856 alhier in navolging van Echt werd opgericht “om de godsdienstige, kerkelijke plegtigheden, zooals de heilige Sacramentsprocessie en begravenissen, met de lantaerne op te luisteren” zoals het in artikel 1 van het reglement luidt. Of er hier in Berg een speciale devotie tot de H. Ambrosius was, of dat de gelijknamige broederschap misschien wel veel ouder is dan tot nu toe gedacht, dat weten we niet. Die van Echt dateert in ieder geval uit 1814. Wat we uit het parochie-archief wel weten is dat in 1815 en 1816“aen meester Dambacher voor 6 schilderijen te weten onse l.v. van den roosenkrans, s. ambrosius, s. joannes nepomuceen, s. barbara, s. rochus, s. gerlachus (is betaelt) 18 croonen of 108 cleefs gls”.
De H. Ambrosius geldt als patroon van de bijenhouders. Zo staat hij ook op het schilderij afgebeeld, met een bijenkorf aan zijn zijde. Dat houdt verband met de legende die vertelt dat Ambrosius “als baby in zijn wiegje buiten in de tuin van zijn vaders ambtswoning werd gezet. Het kind sliep met de mond open. Plotseling kwam er een zwerm bijen aangevlogen en ging over zijn hele gezicht zitten. De bijen vlogen zelfs zijn mond in en uit. Op dat moment was het kind toevertrouwd aan de zorgen van het kindermeisje. Zijn vader maakte juist een wandelingetje in de tuin samen met zijn vrouw of met zijn dochter. Het kindermeisje kwam in paniek aangehold. Toen vader in allerijl kwam kijken, verbood hij haar de bijen weg te jagen. Hij was namelijk bang dat ze het kind dan wel eens kwaad zouden kunnen doen. Tegelijk was hij als liefhebbende vader nieuwsgierig hoe dit wonder zou aflopen. Na een poosje vlogen de bijen weer weg. Ze gingen zo hoog de lucht in, dat ze met het blote oog niet meer te zien waren. De vader was verbluft en sprak: "Als dit kind in leven blijft, zal er iets heel groots uit hem groeien”. En inderdaad: hij werd een geweldig predikant, eentje die zijn naam alle eer aan deed, want zijn naam betekent toch zoiets als ‘vol van zoetgeurige amber’. Ambrozijn geldt nog altijd als de godenspijs of godendrank bij uitstek. Het houden van bijen was zelfs voorwaarde om tot de St. Ambrosius-broederschap te kunnen toetreden. Zoals het in art. 5 van het regelement heet: “alle inwoners der gemeente, welke van zedelijk gedrag zijn kunnen als leden worden aangenomen, mits aan het broederschap te geven één beij met korf, hebben een zwaarte van twaalf kilo”.
St. Ambrosius geldt niet alleen als een groot geleerde en geweldig predikant, maar ook als een bevorderaar van de kerkzang. Naar hem is het Ambrosiaans genoemd dat veel overeenkomsten vertoont met het bekendere Gregoriaans. Ook het ‘Te Deum’ wordt wel eens nader aangeduid als de Ambrosiaanse lofzang, terwijl er ook nog zoiets bestaat als de Ambrosiaanse ritus met een eigen kalender, die in het bisdom Milaan nog altijd in ere wordt gehouden. Inderdaad: en heilige bisschop en kerkleraar, zelfs één van de vier grote kerkvaders van het Westen, maar niet alleen daarom nog altijd van invloed op onze tijd. Als beschermheilige van de imkers en van onze eigen St. Ambrosiusbroederschap reikt zijn invloed ook nog altijd tot hier in Berg, waar we vandaag vieren dat het 200-jaar oude schilderij van hem weer in oude luister is hersteld. Dat er in het verleden blijkbaar aan de onderkant een stukje van het schilderij is afgesneden is natuurlijk jammer. Dat men dat later ook spijtig vond bewijst wel het feit dat men dat daarna heeft willen verdoezelen door het te verbergen. Bij de laatste restauratie kwam het echter weer tevoorschijn, maar nu zijn we er weer trots op het te laten zien. Het vertelt iets over de geschiedenis, zoals ieder van ons zijn eigen levensgeschiedenis heeft, dingen die we niet of maar half realiseerden, dingen die niet helemaal uit de verf kwamen of misschien wel helemaal mislukten. We zullen het ermee moeten doen, maar als het God ligt mogen we het er ook mee doen. Hij kijkt niet naar het resultaat, maar naar de liefde waarmee we ons leven gestalte gaven. En als iets van de restaurateur van het schilderij gezegd kan worden, dan is het dat ze het met veel liefde gedaan heeft. Het ging haar niet om het geld, want volgens mij is ze er niet meer daar gekomen. Het was meer, veel meer werk dan ze aanvankelijk dacht. Desalniettemin mag het resultaat gezien worden. En het is daarmee dat we haar, de broederschap en heel de parochie van harte mogen feliciteren.
