Lectio divina lingua latina Liturgia Horarum Ad Officium lectionis Hebdomada VIII per annum feria II Si bona accepimus de manu Domini, mala quare non sustineamus? Als wij het goede uit Gods hand hebben ontvangen, waarom dan niet het kwade ondergaan?

Lectio altera

E Morálium libris sancti Gregórii Magni papæ in Iob

(Lib. 3, 15-16: PL 75, 606-608)

Si bona accepimus de manu Domini, mala quare non sustineamus?

Paulus cum in seípso divítias sapiéntiæ intérnæ conspíceret, seque ipsum extérius esse corruptíbile corpus vidéret, ait: Habémus thesáurum istum in vasis fictílibus. Ecce in beáto Iob vas fíctile scissúras úlcerum extérius sensit; sed hic thesáurus intérius ínteger mansit. Foras enim per vúlnera crépuit, sed indeficiénter intérius nascens thesáurus sapiéntiæ per verba sanctæ eruditiónis emanávit, dicens: Si bona accépimus de manu Dómini, mala quare non sustineámus? Bona scílicet, dona Dei vel temporália vel ætérna; mala autem, flagélla præséntia appéllans, de quibus per Prophétam Dóminus dicit: Ego Dóminus, et non est alter, formans lucem, et creans ténebras; fáciens pacem, et creans mala.

Formans lucem et creans ténebras, quia cum per flagélla extérius dolóris ténebræ creántur, intus per eruditiónem lux mentis accénditur. Fáciens pacem et creans mala, quia tunc nobis pax cum Deo rédditur, cum hæc quæ bene sunt cóndita, sed non bene concupíta, in ea quæ nobis mala sunt, flagélla vertúntur. Per culpam quippe Deo discórdes exstítimus; dignum ergo est ut ad pacem illíus per flagélla redeámus; ut cum unaquæque res bene cóndita nobis in dolórem vértitur, corrécti mens ad auctóris pacem humíliter reformétur.

Sed illud valde in eius verbis intuéndum est, contra persuasiónem cóniugis quanta consideratiónis arte se cólligat, dicens: Si bona accépimus de manu Dómini, mala quare non sustineámus? Magna quippe consolátio tribulatiónis est, si cum advérsa pátimur, auctóris nostri ad memóriam dona revocémus. Nec frangit quod ex dolóre óbviat, si menti cítius hoc, quod ex múnere súblevat, occúrrat. Hinc namque scriptum est: In die bonórum ne ímmemor sis malórum, et in die malórum ne ímmemor sis bonórum.

Quisquis enim dona pércipit, sed donórum témpore nequáquam étiam flagélla pertiméscit, in elatióne per lætítiam córruit. Quisquis autem flagéllis attéritur, sed flagellórum témpore nequáquam se ex donis, quæ eum cóntigit accepísse, consolátur, a statu mentis omnímoda desperatióne destrúitur.

Sic ergo utráque iungénda sunt, ut unum semper ex áltero fulciátur; quátenus et flagélli pœnam memória témperet doni, et doni lætítiam mórdeat suspício ac formído flagélli. Sanctus ígitur vir, ut oppréssam mentem inter vúlnera múlceat, in flagellórum dolóribus blandiménta donórum pensat, dicens: Si bona accépimus de manu Dómini, mala quare non sustineámus?

Tweede lezing

Uit de ‘Moralia’ op het Boek ‘Job’ van de H. Gregorius de Grote, paus

(Lib. 3, 15-16: PL 75, 606-608)

Als wij het goede uit Gods hand hebben ontvangen, waarom dan niet het kwade ondergaan?

Toen Paulus de rijkdommen van de innerlijke wijsheid in zichzelf beschouwde en tegelijk zag dat hij voor het uiterlijk een bederfelijk lichaam bezat zij hij: Wij dragen deze schat in broze vaten. Zie hoe in de zalige Job zijn broze vat uitwendig de scheuren van zijn zweren voelt maar deze schat bleef inwendig intact. Uitwendig toch kreunde hij om zijn wonden, maar de schat van zijn wijsheid, die innerlijk ononderbroken groeide, kwam naar buiten door woorden van heilige onderrichting, toen hij sprak: Als wij het goede uit Gods handen hebben ontvangen, waarom dan niet het kwade ondergaan? Het goede, namelijk Gods tijdelijke en eeuwige gaven; terwijl het kwade genoemd wordt: de kwelling van het ogenblik, waarover de Heer door zijn Profeet zegt: Ik ben de Heer en er is geen ander. Ik vormde het licht en heb het duister geschapen, de vrede verwekt en het onheil gesticht.

Ik vormde het licht en heb het duister geschapen, omdat wanneer er door uitwendige slagen duisternissen van smart worden geschapen, er inwendig door het onderricht een licht in de geest wordt ontstoken. De vrede verwekkend en het onheil stichtend, omdat ons dan de vrede met God wordt geschonken wanneer datgene wat goed geschapen werd maar ongeregeld begeerd, in rampen verandert, die alleen maar een kwaad voor ons zijn. Immers, door schuld keren wij ons af van God. Het is dus passend dat wij door lijden weer terugkeren naar de vrede met Hem: opdat wanneer iets dat in zichzelf goed was voor ons in smart verkeert de geest van de bedrijver van dat kwaad bij zijn inkeer op nederige wijze weer tot vrede met de Schepper wordt gebracht.

Maar dit vooral moeten we goed bezien in de woorden van Job, tegen de redeneringen in van zijn vrouw, namelijk met welk een mooie beschouwing hij weer moed wat, als hij zegt: Als wij het goede uit Gods handen hebben ontvangen, waarom dan niet het kwade ondergaan? Het is zeker een grote troost in onze kwellingen als wij in ons lijden de goede gaven van de Heer in onze herinnering terugroepen en de smart die op onze weg komt, breekt ons niet als wij dadelijk het goede dat, dat ons verheft, voor de geest roepen. Want vandaar is er geschreven:  Vergeet niet het geluk op de dag van het geluk, en op de dag van ongelijk vergeet dan niet uw vroeger geluk.

Want al wie gaven ontvangt, maar ten tijde van die geschenken ook geen vrees heeft voor tegenslagen, gaat in zijn trots door zijn vreugde ten gronde. Wie echter door lijden wordt bezocht, maar zich in die tijd niet troost met de gaven, die hem tevoren ten deel viel wordt in die geestes gesteltenis door zijn volkomen wanhoop gebroken.

Zo moet men dus beide gezichtspunten met elkaar verenigen, zodat het ene steeds door het andere wordt ondersteund; in zover de herinnering aan de voorspoed de pijn van de beproeving vermindert en het vermoeden en de vrees voor het lijden aan de vreugde van de voorspoed knaagt. De heilige man Job dan ook wil zijn bedrukte geest te midden van zijn wonden wat opbeuren en daarom overdenkt hij onder zijn smartelijk lijden zijn vroegere genoegelijke gaven, als hij zegt: Als wij het goede uit Gods handen hebben ontvangen, waarom dan niet het kwade ondergaan?