Lectio divina lingua latina Liturgia Horarum Ad Officium lectionis Dominica XX per annum Sal terræ et lux mundi. Zout der aarde en licht der wereld.

Lectio altera

Ex Homilíis sancti Ioánni Chrysóstomi epíscopi in Matthæum

(Hom. 15, 6. 7: PG 57, 231-232 )

Sal terræ et lux mundi

Vos estis sal terræ. Non enim pro vestra vita, sed pro toto orbe, inquit, verbum vobis commíttitur. Neque in duas urbes vobis mitto, vel decem vel vigínti; neque in unam vos mitto gentem, sicut prophétas olim, sed in terram, in mare et in univérsum orbem; et hunc péssime afféctum. Cum dixit enim: Vos estis sal terræ, osténdit univérsam hóminum natúram infatuátam, et a peccátis corrúptam esse. Ideo has in illis máxime virtútes requírit, quæ sunt ad multórum sollicitúdinem geréndam magis necessáriæ et útiles. Etenim qui mitis est, modéstus, miséricors et iustus, non in se tantum bona ópera conclúdit, sed étiam id curat ut egrégii illi fontes ad aliórum manent utilitátem. Rursum qui mundus est corde, pacíficus et pro veritáte pulsus, vitam suam ad commúnem utilitátem dírigit.

Ne putétis, inquit, vos ad lévia quædam certámina trahi, neque de rebus exíguis apud vos agi: Vos estis sal terræ. Quid ígitur? num illi pútrida restaurárunt? Nequáquam. Non possunt enim iam putrefácta salis permixtióne iuváre. Non hoc certe fecérunt; sed renováta prius, et sibi trádita, et a fœtóre illo liberáta, tunc cum sale miscébant atque in illa novitáte servábant, quam a Dómino accéperant. Nam liberári a fœtóre peccatórum, Christi virtútis opus fuit; at non ad illum fœtórem revérti, id illórum diligéntiæ et labóris opus erat.

Viden’ quómodo paulátim osténdit ipsos prophétis esse melióres? Non enim Palæstínæ doctóres esse ait sed totíus orbis terræ. Nolíte ergo mirári, inquit, si áliis relíctis, vos álloquar et ad tanta vos perícula pértraham. Consideráte enim quot quantísque civitátibus, pópulis, géntibus vos præféctos missúrus sim. Ideóque non vos tantum prudéntes esse volo, sed ut álios símiles faciátis. Nisi enim tales fuéritis, ne vobis quidem ipsis suffícere potéritis.

Nam álii quidem infatuáti, ministério vestro resipíscere possunt; vos autem, si in illud malum incidátis álios vobíscum in perníciem tráhitis. Itaque quanto maióra vobis committúntur negótia, tanto maióre stúdio opus habétis. Quaprópter ait: Si autem sal infatuátum fúerit in quo saliétur? Ad níhilum valet ultra, nisi ut mittátur foras, et conculcétur ab homínibus.

Ne enim audiéntes: Cum exprobráverint vos et persecúti vos fúerint, et díxerint omne malum verbum advérsum vos, in médium prodíre tímeant, dicit: «Nisi ad hæc paráti fuéritis, frustra elécti estis. Itaque maledícta necessário sequúntur neque in áliquo vos lædunt, sed vestram testificántur firmitátem. Si vero illa metuéntes, ab illa vobis congruénte veheméntia destitéritis, multo gravióra passúri estis, apud omnes male auditúri, et ómnibus contémptui éritis: illud enim est conculcári».

Deínde ad áliud sublímius pergit exémplum: Vos estis lux mundi. Iterum mundi, non gentis uníus vel vigínti civitátum, sed totíus orbis: lux intellegíbilis, his soláribus rádiis præstántior, quemádmodum et sal spiritále. Primo sal, deínde lux, ut discas quantum ex acri sermóne lucrum provéniat, quanta ex gravi doctrína utílitas. Stringit enim, nec sinit difflúere, et ad virtútem ducens respiciéndi vim indit. Non potest cívitas abscóndi supra montem pósita; neque accéndunt lucérnam et ponunt eam sub módio. Rursus per hæc illos ad accurátam vitæ ratiónem éxcitat, docens eos ut sollícite sibi cáveant, útpote qui sub ómnium óculis verséntur, et in médio totíus orbis theátro decértent.

Tweede lezing

Uit de homilieën op Mattheüs, van de H. Johannes Chrysostomus, bisschop

(Hom. 15, 6. 7: PG 57, 231-232 )

Zout der aarde en licht der wereld

Gij zijt het zout der aarde. Want, zegt Hij, niet voor uw eigen leven alleen, maar voor dat van heel de wereld is u de verkondiging van het woord toevertrouwd. Ik zend u niet naar twee steden, of tien of twintig ook niet naar een volk, zoals ik vroeger de profeten uitzond, maar over de aarde, de zee en heel de wereld, hoewel deze u zeer slecht gezind is. Want omdat Hij zei: Gij zijt het zout der aarde, toont Hij aan, dat heel de mensennatuur verschaald en door de zonde bedorven is. Daarom eist Hij vooral in zijn leerlingen die deugden, die vooral nodig en nuttig zijn om zorg te dragen voor de zielzorg van een grote menigte. Want wie zachtmoedig is, bescheiden, barmhartig en rechtvaardig, bewaart zijn goede werken niet voor zichzelf alleen, maar zorgt er ook voor, dat die uitmuntende bronnen ook uitvloeien tot nut van anderen. Daarbij, wie zuiver is van hart, vreedzaam en omwille van de waarheid vervolging leidt, richt zijn leven in tot algemeen nut.

Meent niet, zegt Hij, dat ge tot een lichte strijd wordt uitgenodigd of dat het voor u om kleinigheden gaat:  Gij zijt het zout der aarde. Hoe nu? Moeten wij soms het bedorven herstellen? Wat al bedorven is, kunnen zij immers niet redden door het met zout te mengen. Dat hebben zij dan ook zeker niet gedaan. Maar wat van te voren hernieuwd was en dan aan hen toevertrouwd en wat van het vuil ontdaan was, hebben zij met zout vermengd om het in die nieuwheid te bewaren, die ze van de Heer hadden ontvangen. Want om van het vuil der zonden gereinigd te worden, was de kracht van Christus nodig. Om niet tot dat vuil terug te keren, daartoe was de zorg en de arbeid van zijn leerlingen nodig. Ziet gij daar, hoe Hij hun geleidelijk aantoont, dat zij meer zijn dan profeten? Hij zegt hun immers niet, dat zij leraren van Palestina zijn, maar van heel de wereld. Wilt u er dus niet over verwonderen, zegt Hij, dat Ik, met voorbijgaan van anderen, u toespreek en uitnodig tot zo grote beproevingen. Beschouwt immers tot hoeveel en hoe grote steden, stammen en volken Ik van plan ben u als leiders uit te zenden. En zo wil Ik niet alleen, dat gij zelf de wijsheid zult bezitten, maar dat gij ook anderen aan u gelijk maakt. Want als gij zulk een gesteldheid niet zoudt hebben, dan zoudt gij het ongetwijfeld zelf niet uithouden.

Als de anderen verschaald raken, kunnen zij door uw bediening beter worden; maar gij, als gij tot dat kwaad zoudt vervallen, zoudt gij anderen met u in het verderf meeslepen. Derhalve, hoe groter de taken zijn, die u worden toevertrouwd, des te groter moet uw ijver zijn. Daarom zegt Hij: Maar als het zout verschaald geworden is, waarmee zal men dan zouten? Het deugt nergens meer voor dan om weggeworpen en door de mensen vertreden te worden.

Opdat zij echter bij deze woorden: Wanneer men u beschimpt en vervolgt en lasterlijk van allerlei kwaad beticht, niet beginnen te vrezen in het publiek op te treden, zegt Hij ‘Als ge hiertoe niet bereid bent, zijt ge tevergeefs uitgekozen. Derhalve zullen beschimpingen noodzakelijk volgen, maar u in niets kwetsen, integendeel getuigen voor uw standvastigheid. Maar als gij echter uit vrees voor beschimpingen het aan de nodige standvastigheid laat ontbreken, zult ge nog veel zwaardere dingen te lijden krijgen, namelijk bij allen in een slechte naam komen te staan en door allen worden veracht, want dat is vertreden worden’.

Daarna gaat Hij over naar een nog verhevener vergelijking: Gij zijt het licht der wereld. Wederom ‘der wereld’ niet van een volk of van twintig steden, maar van heel de wereld: een licht, dat met het verstand te kennen is, verhevener dan deze aardse zonnestralen, in dezelfde zin als dat geestelijk zout. Eerst zout, dan licht, zodat ge zoudt leren, hoe nuttig dikwijls bittere woorden zijn, en wat een nut uit een ernstig onderricht kan voortkomen. Want dat slaat aan en laat zich niet uit het geheugen wissen. Het geeft kracht om het te overdenken en leidt naar deugd. Een stad op de berg kan niet verboren blijven; en men ontsteekt geen lamp om dit onder de korenmaat te zetten. Ook door deze vergelijkingen stelt de Heer zijn leerlingen de ernst van het leven voor ogen, hen lerend dat zij zich zorgvuldig in acht moeten nemen, omdat zij onder de ogen van allen leven en midden in het theater van heel de wereld strijd voeren.