LATIJN (1970 Missale Romanum):
Deus, qui sacramento festivitatis hodiernae
universam Ecclesiam tuam
in omni gente et natione sanctificas,
in totam mundi latitudinem Spiritus Sancti dona defunde,
et, quod inter ipsa evangelicae praedicationis exordia
operata est divina dignatio,
nunc quoque per credentium corda perfunde.
NEDERLANDS
ALTAARMISSAAL – 1979
God,
door het mysterie van dit feest
heiligt
Gij heel uw Kerk onder alle volken en talen.
Laat
de gaven van de Heilige Geest overal
op
aarde neerdalen: kom met uw Geest
in
het hart van uw gelovigen,
zoals
Gij hebt gedaan bij het begin
van
de verkondiging van het Evangelie.
MEER LETTERLIJKE
VERTALING:
God, door de
viering van het geheimenis
van het Hoogfeest
van vandaag,
heiligt Gij heel
uw Kerk en heel uw Volk in alle naties ter wereld,
en laat Gij Uw
gaven van de Heilige Geest
in de harten van
allen die in U geloven, neerdalen,
zoals uw Liefde dit in
het begin van uw Kerk bewerkt heeft.
De tekst van het
gebed in de versie hiervoor aangehaald, opgenomen in het Romeins Altaarmissaal
van 1970, is in deze vorm aangetroffen in tientallen codices daterend van de
zesde tot de zestiende eeuw. De tekst staat ook in de bekende Sacramentaria
Veronese en Gelasianum. Het is een compacte tekst die om zorgvuldige
bestudering vraagt om tot een aanvaardbare vertaling te komen.
“Sacramentum” wordt
in het Grieks vertaald met “mysterion”. “Operata est” kan worden benaderd vanuit
het deponens operor en vanuit het actieve opero. In beide gevallen betekent het “(be)werken”.
“Defunde” en
“perfunde” zijn qua klank met elkaar verbonden. Die klankovereenstemming is een
sleutel voor de vertaling van deze niet eenvoudige collecte. “Defundo” betekent
"gieten over, uitgieten" terwijl “perfundo” iets bewerkelijker
begieten is, dus betekent "overgieten, bevochtigen, bedauwen,
besprenkelen". Maar het kan ook betekenen "onderdompelen, verwennen"
en ook "(door)drenken, bezielen". In de oratie heeft deze woordkeuze
betrekking op de doordrenking met genade zoals vocht, dauw, stromend water dat
in de natuur doen. Dit water doet weer denken aan ons doopsel, in de naam van
de Drieëne God. Ook doet het denken aan het prachtige gezang “Rorate caeli
desuper et nubes pluant iustum": Gij, hemelen, dauwt van boven neer en
gij, wolken, regent de Gerechte: laat de aarde geopend worden en de Verlosser ontspruiten".
“Dignatio” betekent
"een waardig achten, eerbied, hoogachting; waardigheid, eer,
reputatie." Volgens sommige woordenboeken betekent het ook “gunst, genade
van God”, kortom een begrip om in overdrachteiljke zin de tanden in te zetten
en te (her) overwegen.
“Exordium”
betekent "een begin, de inleiding" en het is in de retorica ook een
technische begrip voor de introductie of het voorwoord van een gesproken of
geschreven stuk of toespraak. Dit woord brengt het beeld naar voren van de zelfkant,
dat gedeelte aan de rand van geweven stof, dat op zo'n manier gevlochten is dat
de rest van het weefsel niet uit elkaar valt. Het brengt ook de welsprekendheid naar voren van het gebed. Toen de Heilige Geest uitgestort
werd over de Apostelen trokken zij uit en begonnen in het openbaar onder de
volkeren van alle naties te prediken. De Heilige Geest begon op dit eerste
Pinksteren plotseling in de welsprekendheid van de Apostelen een hechte
zelfkant te weven die door de eeuwen heen de stabiele zoom zou verschaffen aan
de constructie van de Kerk tot in onze eigen dagen toe, waarmee de Kerk bij elkaar
wordt gehouden. Er kunnen van tijd tot tijd scheuren en gaten ontstaan, en
schisma's, maar de constructie houdt het in de hoofdzaak en valt niet uiteen.
Eenheid en samenhang
zijn sleutel‑begrippen van deze collecte. De Heilige Geest heeft de jonge Kerk
samen geweven door de prediking van de Apostelen. De Heilige Geest houdt ons verbonden
door deze zelfde prediking van de Apostelen. De Heilige Geest schiep eenheid
onder verschillende volkeren en naties in die tijd en doet dat tot op de dag van
vandaag. De Heilige Geest schept eenheid in het volk dat Hij verenigde
in éen Lichaam, toen en doet dat ook nu. Eenheid in de Heilige Geest is universeel en continu: eenheid die altijd en overal geldt.
De aanwezigheid
van de Heilige Geest in de Kerk garandeert onze eenheid en continuïteit over de
grenzen en eeuwen. De Heilige Geest geeft de Kerk het grondbeginsel van haar
leven door het storten van bovennatuurlijk leven in het Lichaam van Christus. De
Heilige Geest bezielt en doordrenkt, kleurt en doordringt de schering en inslag van de Kerk en doorstroomt Haar. Onze harten,
waarvoor wij in de collecte vragen "bezield" te worden door de gaven van de Heilige Geest, zijn op een bepaalde manier microcosmen van de Kerk,
zelfs van het Heilig Hart van de Kerk.
Wij geloven in de
Ene, Heilige, Katholieke en Apostolische Kerk en dat hebben christenen in hun
Credo (geloofsbelijdenis) beleden vanaf de vroegste christentijden tot op de
dag van vandaag en voor die Waarheid met een hoofdletter hebben ook christenen
hun leven gegeven, vanaf de vroegste christentijden tot op de dag van vandaag.
Bidden wij bijzonder op het feest van Pinksteren dat de Heilige Geest mag neerdalen in de harten van alle gelovigen en daarmee ook in de Kerk, het mystiek Lichaam, waarvan
Christus zelf het hoofd is.
