Lectio divina lingua latina Liturgia Horarum Hebdomada XXVIII per annum feria IV Lux quæ illuminat omnem hominem- Het Licht, dat alle mensen verlicht.

Ad Officium lectionis

Lectio altera

Ex Quæstiónibus sancti Máximi Confessóris abbátis ad Thalássium

(Quæst. 63: PG 90, 667-670)

Lux quæ illuminat omnem hominem

Lampas superimpósita candelábro patérna est veráque lux, quæ illúminat omnem hóminem veniéntem in mundum, Dóminus noster Iesus Christus, qui ex nobis nostræque carnis assumptióne lampas et factus est et nuncupátus; id est naturális et Patris sapiéntia sermóque, qui in Ecclésia Dei pia fide prædicátur, vitáque ex virtútis ratiónibus institúta mandatórum observatióne in géntibus exaltátur ac splendéscit, lucétque ómnibus qui in domo sunt (in isto scílicet mundo), quemádmodum ípsemet Deus ac Sermo quodam loco lóquitur: Nemo, inquit, accéndit lucérnam et ponit eam sub módio, sed super candelábrum; et lucet ómnibus qui in domo sunt: plane se ipse lucérnam vocans, quippe qui Deus cum esset per natúram, homo factus sit secúndum dispensatiónem.

Atque id, puto, magnus quoque David intéllegens, lucérnam Dóminum vocávit, quibus ait: Lucérna pédibus meis lex tua, et lumen sémitis meis. Talis enim salvátor meus Deúsque est, qui ignorántiæ atque vítii discútiat ténebras, quam étiam ob causam Scriptúra lucérnam ipsum appellávit.

Hic nimírum solus, lucérnæ more ignorántiæ discússa calígine, abactísque nequítiæ atque vítii ténebris, cunctis via salútis efféctus est: per virtútem ac sciéntiam ad Patrem eos ducens, qui, ut ipsum tamquam iustítiæ viam per divína mandáta incédant, in ánimum indúcunt. Candelábrum autem sanctam vocávit Ecclésiam, in qua per prædicatiónem Dei sermo lucens, quotquot hoc in mundo velut in quadam domo versántur, veritátis fulgóribus illústrat, ómnium mentem divína agnitióne adímplens.

Sub quo módio tenéri nullo modo sermo sústinet, cui summo vértice collocári allúbeat ac magnitúdine decóris Ecclésiæ. Quámdiu enim sermo velut módio legis líttera cohibétur, cunctos sempitérna luce privávit; qui nimírum sensum ut seductórem nec nisi erróris capácem eáque vi præditum ut affínium dumtáxat córporum labem interitúmque percípiat, exúere satagéntibus, spiritálem contemplatiónem non præbeat; sed candelábro impósitus, Ecclésiæ scílicet, id est rationáli in spíritu cúltui, ut omnes illúminet.

Líttera enim, nisi spiritáliter intellegátur, solum sensum habet, quo eius prolátio circumscríbitur, nec eórum quæ scripta sunt vis ad ánimum transíre sínitur.

Ne ígitur lucérnam (ratiónem scílicet, quæ sciéntiæ lucem accéndit) contemplatiónis ac actiónis cultu accendéntes, sub módio ponámus; ne, velut qui sapiéntiæ inexplicábilem vim líttera circumscribámus, rei peragámur: sed super candelábrum (sanctam nimírum Ecclésiam) quæ, in veræ contemplatiónis celso vértice, divinórum cunctis dógmatum facem præténdat.

Tweede lezing

Uit de ‘Questiones aan Thalassius’, van de H, Maximus Confessor, abt

(Quæst. 63: PG 90, 667-670)

Het Licht, dat alle mensen verlicht

De lamp die op de kandelaar wordt geplaatst, is een vaderlijk en een waarachtig licht, dat iedere mens verlicht, die in de wereld komt, namelijk onze Heer Jezus Christus, die uit ons is en door aanneming van ons vlees een lamp is geworden en zo ook genoemd wordt. Dit is, de van de Vader voortkomende wijsheid en zijn woord, die in de Kerk Gods in vroom geloof verkondigd wordt.

Hij wordt als het leven, dat gegrondvest is op de deugd door de onderhouding der geboden, onder de volken verheerlijkt. Hij straalt en geeft zijn licht aan allen, die in het huis zijn (nl. in deze wereld), zoals God zelf en het Woord op een plaats in de Schrift getuigt: Niemand steekt een lamp aan om ze onder de korenmaat te zetten, maar men plaatst ze op een kandelaar, zodat ze licht geeft voor allen, die in huis zijn. Begrijpelijk dat Hij zichzelf een lamp noemt, omdat Hij, terwijl Hij God was van nature, mens werd volgens zijn plan.

Dat begreep, meen ik, ook de grote David zo goed, die de Heer een lamp noemde toen hij zei: Uw wet is een lamp voor mijn voeten en een licht op mijn pad. Zo toch is mijn Verlosser en God, die de duisternissen van onwetendheid en misdaad verdrijft en daarom noemt de Schrift Hem een lamp.

Nadat Hij als een lamp de nacht van de onwetendheid had verdreven en de duisternissen van boosheid en ondeugd had verstrooid, werd ontegenzeggelijk alleen Hij voor allen de weg naar het heil. Door deugd en kennis leidt Hij hen, die van plan waren Hem als de Weg der gerechtigheid door het onderhouden van de geboden te volgen, tot de Vader. Een kandelaar noemt Hij de heilige Kerk, waarop het Woord Gods door de prediking licht verspreidt en allen in deze wereld als een huis met de stralen van de waarheid verlicht, en de geest van allen met de kennis van God vervult.

Het woord duldt het niet, onder de korenmaat geplaatst te worden, omdat het graag op de bovenste top wil staan wegens de grote schoonheid van de Kerk. Want zolang het woord door de letter van de Wet als door een korenmaat verborgen was, heeft het voor allen ook het eeuwig licht verborgen gehouden. Het woord toch bewerkt geen geestelijke beschouwing aan degenen, die nog worstelen om los te komen van de uiterlijke waarneming, daar deze bedrieglijk is en alleen maar bloot staat aan dwaling en het vermogen bezit om het bederf en de ondergang van het alleen maar verwante lichamelijke waar te nemen. Maar het kan die beschouwing wel bewerken, als het op de kandelaar is geplaatst, namelijk van de Kerk, d.w.z. als het is geplaatst op het verstandelijke plan van dienstbaarheid in de geest om allen te verlichten.

Want als de letter niet geestelijk wordt begrepen, heeft ze alleen maar de betekenis waarmee haar uitspraak wordt beschreven, en wordt de innerlijke kracht van het geschrevene niet toegelaten tot de ziel door te dringen.

Laten wij dus niet de lamp (namelijk het verstand, dat het licht van de kennis ontsteekt) door de beoefening van de beschouwing en de actie ontsteken en ze onder de korenmaat zetten, om niet als aangeklaagden te worden voorgeleid, die de onbegrijpelijke kracht van de wijsheid tot de letter beperken. Maar laten wij het licht plaatsen op de kandelaar (namelijk de Heilige Kerk), die op de top van de ware beschouwing aan allen de fakkel aanbiedt van de goddelijke leer.