Lectio divina lingua latina Liturgia Horarum Ad Officium lectionis Hebdomada XV per annum feria IV Aqua non mundat sine Spiritu Sancto. Het water reinigt niet zonder de Heilige Geest.

Lectio altera

Ex Tractátu sancti Ambrósii epíscopi De mystériis

(Nn. 19-21. 24. 26-28: SCh 25bis, 164-170)

Aqua non mundat sine Spiritu Sancto

Ideo tibi ante prædíctum est ut non hoc solum créderes quod vidébas, ne forte et tu díceres: Hoc est illud magnum mystérium quod óculus non vidit nec auris audívit nec in cor hóminis ascéndit? Aquas vídeo quas vidébam cotídie, istæ me habent mundáre in quas sæpe descéndi et numquam mundátus sum? Hinc cognósce quod aqua non mundat sine Spíritu.

Ideóque legísti quod tres testes in baptísmate unum sunt: aqua, sanguis et Spíritus, quia si unum horum détrahas, non stat baptísmatis sacraméntum. Quid est enim aqua sine cruce Christi, nisi eleméntum commúne sine ullo sacraménti proféctu? Nec íterum sine aqua regeneratiónis mystérium est: nisi enim quis renátus fúerit ex aqua et Spíritu, non potest introíre in regnum Dei. Credit autem étiam catechúmenus in crucem Dómini Iesu qua et ipse signátur, sed nisi baptizátus fúerit in nómine Patris et Fílii et Spíritus Sancti, remissiónem non potest accípere peccatórum nec spiritális grátiæ munus hauríre.

Ergo ille Syrus sépties mersit in lege, tu autem baptizátus es in nómine Trinitátis. Conféssus es Patrem — recordáre quid féceris — conféssus es Fílium, conféssus es Spíritum. Tene órdinem rerum. In hac fide, mundo mórtuus es, Deo resurrexísti, et quasi in illo mundi consepúltus eleménto, peccáto mórtuus ad vitam es resuscitátus ætérnam. Crede ergo quia non sunt vácuæ aquæ.

Dénique paralýticus ille (Probáticæ piscínæ) exspectábat hóminem. Quem illum nisi Dóminum Iesum natum ex vírgine, cuius advéntu iam non umbra sanáret síngulos, sed véritas univérsos? Iste est ergo qui exspectabátur ut descénderet, de quo dixit Deus Pater ad Ioánnem Baptístam: Super quem víderis Spíritum descendéntem de cælo et manéntem super eum, hic est qui baptízat in Spíritu Sancto. De quo testificátus est Ioánnes, dicens: Quia vidi Spíritum descendéntem de cælo quasi colúmbam et manéntem super eum. Et hic quare Spíritus sicut colúmba descéndit, nisi ut tu vidéres, nisi ut tu cognósceres étiam illam colúmbam, quam Noe iustus emísit ex arca, istíus colúmbæ spéciem fuísse, ut typum agnósceres sacraménti?

Est adhuc quod dubitáre débeas? cum evidénter tibi clamet in Evangélio Pater, qui ait: Hic est Fílius meus in quo complácui; clamet Fílius, super quem sicut colúmba se demonstrávit Spíritus Sanctus; clamet et Spíritus Sanctus, qui sicut colúmba descéndit; clamet David: Vox Dómini super aquas, Deus maiestátis intónuit, Dóminus super aquas multas, cum tibi Scriptúra testétur quod ad Hieróboal preces ignis descéndit de cælo et rursus, precánte Elía, ignis est missus qui sacrifícium consecrávit.

Non mérita personárum consíderes, sed offícia sacerdótum. Et si mérita spectes, sicut Elíam consíderes, Petri quoque mérita spectáto vel Pauli, qui accéptum a Dómino Iesu hoc nobis mystérium tradidérunt. Ignis illis visíbilis mittebátur ut créderent, nobis invisíbilis operátur qui crédimus, illis in figúram, nobis ad commonitiónem. Credo ergo adésse Dóminum Iesum invocátum précibus sacerdótum qui ait: Ubicúmque fúerit duo vel tres, ibi et ego sum. Quanto magis ubi Ecclésia est, ubi mystéria sunt, ibi dignátur suam impertíre præséntiam.

Descendísti ígitur. Recordáre quid respónderis, quod credas in Patrem, credas in Fílium, credas in Spíritum Sanctum. Non habes illic: Credo in maiórem et minórem et últimum, sed eádem vocis tuæ cautióne constríngeris, ut simíliter credas in Fílium sicut in Patrem credis, simíliter in Spíritum credas sicut credis in Fílium, hoc solo excépto quod in crucem solíus Dómini Iesu fatéris tibi esse credéndum.

Tweede lezing

Uit het tractaat over ‘De Mysteriën’, van de H. Ambrosius, bisschop

(Nn. 19-21. 24. 26-28: SCh 25bis, 164-170)

Het water reinigt niet zonder de Heilige Geest

Daarom is het u tevoren al ingeprent, dat ge niet alleen maar moet geloven, wat ge gezien hebt, opdat ook gij tot de uitspraak komt: Is dat nu dat grote geheim, dat door geen oog is gezien, door geen oor is gehoord noch in een mensenhart is opgekomen? Ik zie water, dat ik iedere dag heb gezien; kan dát mij reinigen, waarin ik dikwijls afgedaald en nooit gereinigd ben? Hieruit ziet ge, dat het water zonder de Geest niet reinigt.

Ook daarom hebt ge gelezen , dat de drie getuigen bij de Doop één zijn: het water, het bloed en de Geest, omdat, als er één van deze ontbreekt, er geen sacrament van het Doopsel is. Wat immers is het water zonder Christus’ kruis anders dan een gewoon element zonder enige sacramentele uitwerking? En ook is er zonder water geen mysterie van wedergeboorte, want: als iemand niet herboren wordt uit water en Geest, kan hij het Rijk Gods niet binnengaan. Ook de catechumeen gelooft wel in het kruis van de Heer Jezus, waarmee ook hij getekend wordt, maar als hij niet gedoopt is in de Naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest, kan hij geen vergiffenis van zijn zonden verkrijgen noch het geschenk van de geestelijke genade in zich opnemen.

Zo dompelde de Syriër zich tot zevenmaal toe onder krachtens de wet, maar gij zijt gedoopt in de Naam van de Drieëenheid. Gij hebt uw geloof beleden in de Vader – bedenk wat ge gedaan hebt – ge hebt de Zoon beleden, gij hebt de Geest beleden. Houd punt voor punt vast aan dit geloof. In dit geloof zijt ge aan de wereld gestorven, in God verrezen, en als het ware in dat aardse element begraven, ge zijt nu dood voor de zonde en verrezen tot het eeuwig leven. Wees er dus van overtuigd, dat het water hier niet zonder betekenis is.

De lamme tenslotte (van het bad Bethesda) wachtte op een mens. Op wie anders dan op de Heer Jezus, geboren uit de Maagd, bij Wiens komst niet langer de schaduw (van het Oude Testament) slechts enkelen genas, maar de waarheid (van het Nieuwe Testament) ons allen?

Hij was het dus, die verwacht werd, dat Hij zou neerdalen over Wie God de Vader tot Johannes de Doper zei: op wie gij de Geest uit de hemel zult zien neerdalen en blijven rusten, Hij is het die doopt met de Heilige Geest. Over Hem ook getuigt Johannes: Ik heb de Geest als een duif zien neerdalen uit de hemel, en Hij bleef op Hem rusten. En waarom anders daalde de Geest hier neer als een duif dan opdat gij zoudt zien en ook gij die duif, die de rechtvaardige Noë uit de ark liet gaan, zoudt herkennen als een beeld van die bovengenoemde duif, en gij hier ook het beeld zoudt zien van het sacrament?

Is er voor u nu nog reden om te moeten twijfelen? Terwijl de Vader in het Evangelie duidelijk tot u roept: Deze is mijn Zoon in Wie ik welbehagen heb; ook de Zoon roept, boven Wiens Hoofd de Heilige Geest zich vertoonde als een duif; ok de Heilige Geest roept, die als een duif neerdaalde, en David roept: de stem van de Heer over de wateren, de God van Majesteit, de Heer, dondert over de onmetelijke wateren! Hier getuigt de Schrift dat op het gebed van de Baals-priesters er geen vuur uit de hemel kwam, maar daarentegen wel op het gebed van Elia, dat het offer heiligde.

Let bij de priesters niet op hun persoonlijke verdiensten, maar op hun ambt. En als ge toch op persoonlijke verdiensten let zoals bij Elia, zie dan ook naar de verdiensten van Petrus of Paulus die ons dit mysterie, ontvangen van de Heer Jezus hebben overgeleverd. Aan de genoemden werd een zichtbaar vuur over gezonden, opdat zij zouden geloven; voor ons, die geloven, werkt een onzichtbaar vuur; voor de eersten in voorafbeelding, voor ons tot aansporing. Geloof dus, dat de Heer Jezus, als Hij door het gebed van de priester wordt aangeroepen tegenwoordig is, die gezegd heeft: waar er twee of drie verenigd zijn, daar ben Ik in hun midden. Hoeveel te meer dan, verwaardigt Hij zich Zijn tegenwoordigheid te schenken, waar de Kerk is, waar de mysteries zijn.

Gij zijt dus in het water afgedaald. Herinner u, wat ge geantwoord hebt, namelijk, dat ge gelooft in de Vader, in de Zoon, in de Heilige Geest. Hier is geen sprake van: Ik geloof in een grotere, in een mindere en in een laatste, maar in dezelfde mondelinge formule hebt ge samengevat, dat ge op dezelfde wijze in de Zoon gelooft als in de Vader, en in de Geest als in de Zoon; alleen met deze uitzondering, dat ge erkent te geloven, dat alléén de Heer Jezus is gekruisigd.