Op zaterdag 2 december heb ik mijn 75e verjaardag gevierd. Met ingang van die datum heeft paus Franciscus mij, zoals gevraagd, ontslag verleend als bisschop van Roermond. Dit weekeinde mocht ik afscheid nemen en ben ik met emeritaat gegaan. De paus zal over enige tijd een nieuwe bisschop voor ons bisdom benoemen.
U kunt zich voorstellen dat ik de afgelopen maanden veel heb nagedacht over die bijna 25 jaar dat ik uw bisschop mocht zijn. Ik denk met name terug aan de vele bezoeken aan parochies, waarbij vooral de vormselvieringen altijd veel indruk hebben gemaakt. Bij een van die gelegenheden stelde een vormeling mij ooit de vraag: “Bent u graag bisschop?” Daarop heb ik toen volmondig ‘ja’ gezegd.
En ook nu ik terugtreed, mag ik zeggen: “Ja, ik ben graag uw bisschop geweest.” Want bisschop ben je niet voor jezelf, maar voor de mensen in het bisdom met wie je hetzelfde geloof deelt. Sint Augustinus zei het als volgt: “Met u ben ik christen. Voor u ben ik bisschop.”
Niemand solliciteert om bisschop te worden. Het komt op je weg. Toen duidelijk werd dat dit ook van mij gevraagd zou worden, was het zelfs even schrikken: “Kan ik dat wel? Is er geen betere?” Maar toen paus Johannes Paulus II liet weten dat hij mij wilde benoemen, heb ik volmondig ‘ja’ gezegd.
Ik had er vertrouwen in dat het goed zou komen. Dat vertrouwen ontleende ik op de eerste plaats natuurlijk aan Christus, die mij tot dit ambt geroepen heeft. Als Hij iets op je weg brengt, zal Hij je ook helpen om die opdracht te vervullen. Heeft Hij niet ook de apostelen geholpen om hun zending waar te maken? “Zoals de Vader mij gezonden heeft, zo zend ik u,” hield Christus zijn leerlingen voor.
Maar ik voelde mij ook gesteund door een aantal heiligen. Allereerst de heilige Franciscus van Sales, mijn patroonheilige. Van hem stamt de uitspraak: “God is de God van het mensenhart.” Met deze eenvoudige woorden wist hij de boog te spannen tussen God en mens. Hij hield van de mensen en was met hen verbonden. Franciscus van Sales mocht vanuit een innerlijk geloof Gods liefde doorgeven. Dat heb ik ook geprobeerd te doen.
Er zijn nog twee andere heiligen, die mij als bisschop een weg gewezen hebben: Sint Servaas en Sint Willibrord. Boven het graf van de eerste hebben we in Maastricht de Sint-Servaasbasiliek gebouwd. Deze heilige Armeniër is in de vierde eeuw naar onze streken gekomen, om hier het geloof in de Drie-ene God te verkondigen. Later gevolgd door Willibrord, die vanuit Ierland kwam.
Door deze heiligen, die van ver kwamen om in ons land het geloof te verkondigen, werd ik mij ervan bewust dat we tot een wereldkerk behoren. Binnen dat grotere geheel van die wereldkerk kunnen plaatselijke geloofsgemeenschappen elkaar in moeilijke tijden helpen en ondersteunen. Daarom heb ik missiereizen naar diverse continenten gemaakt. Ik mocht daar bloeiende kerken bezoeken. En ik was te gast bij kerken die onder het kruis leven, maar waar het gelovige vuur van de mensen mij diep geraakt heeft.
Zoals Servaas en Willibrord naar ons toe kwamen, ben ik van hier naar andere landen gegaan. Ik heb daar om priesters gevraagd, die ervoor zullen zorgen dat Gods Woord niet verstomt en dat de heilige sacramenten ook in de toekomst gevierd kunnen worden.
Het vervult mij met grote dank dat er op dit ogenblik op Rolduc 45 jonge mannen uit diverse landen voor priester studeren. Samen met de eigen Limburgse priesters kunnen zij straks de boog van de mensen naar God en van God naar de mensen spannen. Hun enthousiasme en oprechte bezieling vervullen mij met grote vreugde.
Tenslotte heb ik mij in de jaren dat ik uw bisschop mocht zijn altijd gedragen geweten door Onze-Lieve-Vrouw, die we hier in Limburg heel bijzonder aanroepen onder de titel ‘Sterre der Zee’. Zij is op een bijzondere wijze met het bisdom Roermond verbonden. Haar beeltenis in Maastricht kent een voortdurende toeloop van mensen, die een kaars bij haar ontsteken en er enkele Weesgegroetjes bidden.
Maria heeft mij steeds, zoals op de bruiloft van Kana, ingefluisterd: “Doe maar wat Jezus je zeggen zal.” Naar Zijn Woord heb ik dagelijks geluisterd in de liturgie en ik heb me elke dag door Hem laten voeden in de heilige Eucharistie. Graag heb ik ook de andere sacramenten gevierd en daarmee Jezus’ heilswerk voor ons mogen voortzetten.
“Doe maar wat Jezus je zeggen zal.” Dat was de weg die mij gewezen werd bij mijn wijding tot priester en bisschop. De persoon van Jezus en wat Hij voor mensen doet, was ook steeds de leidraad in de moeilijke kwesties die op mijn weg kwamen.
Daarom doet het mij verdriet dat zoveel mensen hun lidmaatschap van onze Kerk hebben opgegeven. Tot hen wil ik zeggen, dat zij niet afgeschreven zijn en dat de Kerk zich in veel gevallen ook debet weet aan hun besluit. Toch hoop ik ook op een terugkeer van velen. De deur staat altijd open.
Verder heeft Maria mij steeds geïnspireerd om te bidden tot de Heilige Geest, zoals we in de Handelingen van de Apostelen lezen. Als de leerlingen na Goede Vrijdag alle kanten op vluchten, is het Maria die hen weer samenroept en zegt: “Laten we bidden! Laten we bidden tot de heilige Geest!” Met Pinksteren vatten de apostelen moed en trekken ze uit naar alle werelddelen. Ze kunnen dan niet meer zwijgen. Een missionaire Kerk is geboren.
Als leden van die missionaire Kerk zijn wij in deze Advent op weg naar Kerstmis. Over een paar weken vieren we dat wij via Maria Gods Zoon hebben leren kennen. Zij was het die de wereld met Jezus in contact bracht. Zo bezien, was Maria de eerste missionaris. Graag wil ik u aansporen om samen met haar missionair te zijn en Gods liefde uit te dragen in de wereld.
“Bent u graag bisschop?” vroeg de vormeling. Als antwoord kan ik zeggen dat ik graag uw bisschop ben geweest. En ook dat ik daarom een gelukkige bisschop ben geweest. Door de bezieling van Jezus, zijn moeder Maria en de andere heiligen.
Als emeritus-bisschop kan ik, vanwege mijn toenemende lichamelijke beperkingen, niet meer actief zijn. Maar zoals veel religieuzen op latere leeftijd contemplatief werden, zal ik ook in gebed verbonden blijven met u allen en met de Heer, die mij bijna 25 jaar geleden het ambt van bisschop toevertrouwde.
Laten we bidden tot de heilige Geest om liefde en geloof.
Roermond, 2 december 2017
+ Frans Wiertz,
emeritus-bisschop van Roermond
Mgr. Wiertz in basiliek Sint Odilienberg bij plechtige geloften Zr. Veronica in 2016
