ORDO SANCTI SEPULCRI : KERKEN IN EUROPA
Torres del
Rio (Spanje)
Op zekere dag kwamen
de leerlingen van Johannes tot Jezus met de vraag: Waarom vasten wij en de
Farizeeën wel, maar uw leerlingen niet? Jezus sprak tot hen: De vrienden van de
bruidegom kunnen toch niet bedroefd zijn zolang de bruidegom bij hen is? Er
zullen dagen komen dat de bruidegom van hen is weggenomen; dan zullen zij
vasten.
Matt 9, 14-15
Bij het horen
van het Evangelie van deze morgen dringt de herinnering aan de kerk van het
Heilig Graf van Torres del Rio zich op. Het is een kleine, schitterende en
bijzondere romaaanse kerk, gebouwd rond 1170. Haar constructie verwijst naar de
Orde van het Heilig Graf omdat deze de bijzondere architectuur van de Heilig
Grafkerk van Jeruzalem oproept.
De octogonale ruimte is gedekt met een koepel, die
zich verheft boven het belangrijkste corpus van het gebouw en waarin men de
invloed van de bouwtrant der kaliefen herkent, met acht gepunte bogen die zich
onderling kruisen zonder in het centrum bijeen te komen en wel zodanig dat ze
in het midden een achthoekige ruimte open laten die op haar beurt wordt
voortgezet met een koepelvormig gewelf, als basis voor de hoogste toren die
wordt bekroond door een eveneens achtzijdige lantaarn. De koepel van het
centrale corpus is een bijzonder opmerkelijk element, die de geest omhoog voert
en bijna als het ware losmaakt van het gevoel van zwaartekracht.
Vanuit de octogonale ruimte betreedt men via een
gepunte en dubbele triomfboog de absis. Let goed op de twee kapitelen en het
snijwerk ervan welke sterk verwijzen naar het ‘grafkarakter’ dat men deze kerk
toeschrijft. De kapitelen bevatten inderdaad enerzijds het tafereel van de Kruisafneming
van Christus, het moment dat de smart van zijn dood representeert en het andere de Verrijzenis
met de drie Maria’s voor het lege Graf, symbool van hoop op het eeuwige leven
en de overwinning op de dood.
Dit bijzonder bouwerk komt men tegen op weg naar
Santiago di Compostella bij het passeren van Torres del Río, Navarra. Het roept de aandacht op door de mooie
harmonie van basismaten en oprijzende elementen; het is een zeldzaam voorbeeld
van middeleeuwse bouwkunst. Tegenover de horizontaliteit en zwaarte van het
romaanse bouwconcept leidt alles in dit kleine heiligdom in verticale richting
en doet de ogen omhoog heffen om genade en barmhartigheid te ontvangen.
Een zeer realistisch kruisbeeld met corpus,
koninklijke kroon en vier nagels (XIIIe eeuw) domineert de kerk. Het is het
beeld van de Bruidegom die de genodigden op de bruiloft verwacht; vanwege zijn
afwezigheid vasten we echter nu in de vreugdevolle verwachting van de
ontmoeting met Hem op Pasen.
