Priorij Thabor

vrijdag 15 september 2023

Vrijdag 15 september 2023
Heilige maagd Maria, Moeder van Smarten

Daags na het feest van Kruisverheffing herdenken wij de Moeder van Smarten, die onder het kruis stond van haar Zoon. In haar deelgenootschap aan Christus’ lijden overwegen wij, hoezeer zij betrokken was bij het heilswerk.

Net als haar zoon is Maria het lijden niet bespaard gebleven. Door het meelevend lijden is Maria een vrouw van de liefde geworden. De Kerk noemt haar ‘de eerste van de gelovigen’, ‘beeld van de kerk zelf’. In haar smarten kunnen de gelovigen hun eigen verdriet herkennen; zij kunnen in hun gebed hun toevlucht nemen tot Maria en haar vragen voor hen bij de Heer een goed woordje te doen: zij weet immers wat het is om verdriet te moeten doormaken. Aan haar kunnen we de kracht vragen om door het lijden heen te groeien in liefde en geloof. Daarom staat de Kerk stil bij de momenten van verdriet in het leven van Maria. Deze zijn samengevat in zeven momenten vanaf het moment dat Jezus wordt opgedragen in de tempel waar Simeon de volgende profetische woorden tot Maria spreekt:

“Zie, dit kind is bestemd tot val of opstanding van velen in Israël, tot een teken dat weersproken wordt, opdat de gezindheid van vele harten openbaar mag worden. En ook uw eigen ziel zal door een zwaard worden doorboord.”

Stabat Mater

‘Stabat mater dolorosa’, oftewel ‘Vol smart stond de Moeder…’ Met deze beginregel verplaatsen wij ons in het verdriet van Maria aan de voet van het Kruis, tijdens het lijden en sterven van haar zoon Jezus.

Beroemd is de compositie van Giovanni Battista Pergolesi. Hij leefde zeer kort van 1710 tot 1736. In Napels was hij in dienst bij Mario IV Carafa, hertog van Maddaloni. Via de hertog kreeg hij het verzoek van het eerbiedwaardige broederschap van de Vrouwe van Smarten om voor uitvoeringen in de lijdenstijd een Stabat Mater te componeren.

Het zou een van Pergolesi’s laatste werken worden. Ernstig ziek nam Pergolesi begin 1736, na het volbrengen van zijn Stabat Mater, intrek in een franciscanenklooster in de buurt, waar op zijn 26ste overleed, vermoedelijk aan tuberculose.

Vanaf het eind van de vijftiende eeuw werd het Stabat Mater op speciale dagen tijdens de mis gezongen, totdat het Concilie van Trente in de 16de eeuw het uit het liturgische repertoire schrapte als zijnde te ‘profaan’. Vooral de ¬meerstemmige zettingen ervan vond men liturgisch ongepast. Paus Benedictus XIII herstelde het in 1727 in ere en liet het weer uitvoeren op de dag van de Zeven Smarten van Maria, 15 september, daags na het feest van de Kruisverheffing. Daarnaast wordt het Stabat Mater nog steeds op Goede Vrijdag gebeden en gezongen .